Sadece e-kitap yayını yapan bir yayınevi, birçok kişi için sıradışı bir düşünce olarak gözükebilir. Fakat İngiltere’de Bath Üniversitesi’nde araştırmacı olarak çalışan Can Başkent, bu düşünceyi 2011’de hayata geçirdi ve Propaganda Yayınları’nı kurarak bu alanda bir öncü oldu. Kitap gelirinin yarısını yazara veren tek yayınevi olan Propaganda Yayınları, aralarında Sevan Nişanyan’ın da bulunduğu çok sayıda yazarın kitaplarını yayımlıyor. Bugüne kadar sitelerinin sansürlenmesi, hakaret ve tehditler gibi baskıların yanı sıra PayPal’ın Türkiye’den çekilmesi gibi sorunlarla da karşı karşıya kalan Başkent, “Bizim verdiğimiz orandan daha azını yazara veren yayınevlerinin emek hırsızı olduğunu düşünüyorum” diyor:
» E-kitap okuyucuların yaygınlığının günümüze göre çok daha az olduğu bir dönemde bu işe giriştiniz. O dönemdeki beklentileriniz neydi, bugün ne kadarını karşılayabildiniz?
Beklenti sahibi olmaktan ziyade, ülkenin entelektüel üretim ve tüketim şeklini dönüştürme hayaliyle yola çıktık. Kitabın sadece ciltlenmiş kağıt yığını değil, düşüncesi ve duygusu olan bir nesne olduğuna halihazırda ikna olduğumuz için, bu fikrimizi pratiğe dökmek ve okurla paylaşmak istedik. Yayımlayacağımız kitapların da güzel ve önemli ve faydalı olacağına inandığımız için e-kitap formatının bir engel teşkil etmeyeceğine inandık. Geçen beş yıla bakınca bu çabamızın nispeten gerçekleştiğini görüyorum. Birkaç büyük ve zengin yayınevi dışında, zamanla eskimeyen ve hatta ölümsüz kitaplar yayınlayan, bunu çeviri kitaplara başvurmadan yapan nadide bir yayıneviyiz açıkcası.
Hayallerin gerçekleşmesi zaman alıyor, bu nedenle acelemiz yok. Yavaş yavaş değişimi görüyoruz. Bu değişimin zamanla, dünyayla paralel bir şekilde toplumumuzun okuma ve üretme şekillerini de değiştireceğini öngörebiliyoruz. Bu değişiklik de aracıyı ortadan kaldırarak, emek sahiplerini doğrudan destekleyerek olacak.
Yazarların ve şairlerin artık kooperatifleşmelerinin vakti geldi de geçiyor. Piyasayı bankalara ya da babadan oğla geçen yayıncılara bırakmaktansa, emekçilerin kolları sıvayıp özyönetimli kooperatifler kurmasının zamanı geldi de geçiyor.
» Satış gelirinizin yarısını yazara veren tek yayınevisiniz. Bu, daha fazla yazarı yayınevinize çekiyor mu? Yazar sayınız yıllar içinde nasıl arttı? Kitabının basılı versiyonu olmayacağı için sizi tercih etmeyenler olduğunu düşünüyor musunuz?
Bizim verdiğimiz orandan daha azını yazara veren yayınevlerinin emek hırsızı olduğunu düşünüyorum. Yazarlarımızın ezici çoğunluğunun telif aldığı tek yayınevi biziz. Bu bizi mutlu ediyor. Yayınevini yazarın ve kitapların önüne koyup, yayınevini ayakta tutabilme adına yazarı sömürmenin bir mazereti olamayacağını düşünüyorum. Keza kitapçıların yaşatılması adına yazarın sömürülmesini de kabullenemiyorum. Kuşkusuz bu sömürü düzenine gönüllü dahil olup, emekleriyle birçok yayınevini ayakta tutan sayısız yazar var. Sadece alternatifin var olduğunu hatırlatmak istiyorum.
Bu tutumumuz yazar sayımızı arttırıyor mu, kestirmek zor. Nihayetinde özelleşmiş kitaplar yayınlıyoruz, dolayısıyla satışlarımız uzun vadeli oluyor. Yazar sayımızın artışı da buna benzer şekilde dalgalı bir grafik izliyor. Nasıl toplumun ezici çoğunluğu ekitabın nimetlerinden faydalanmayı reddediyorsa, birer okur olarak yazarlar da benzer bir yabancılığa sahip kimi zaman. Bu nedenle, tahminimce kimi yazar dosyalarını bize göndermek istemiyordur. Zira kitabın cismaniliği birçok insan için etkisinden ve yaygınlığından ve kolay okunurluğundan daha önemli maalesef.
» PayPal’ın Türkiye’yi terk etmesi sizi nasıl etkiledi? Satışlarınızda azalma olduysa ne kadar oldu?
Satışlarımızda şimdilik bir düşüş var. Ancak, PayPal piyasadan çıkar çıkmaz hemen e-dükkânımızın altyapısını (epey emek harcayarak) yeniledik. Artık salt kredi kartıyla satış yapıyoruz.
PayPal’ı savunacak değilim, her şeyden ciddi oranda komisyon alan vahşi bir şirket. Ancak, şimdi de aynı komisyonu, çok daha az hizmet alarak, başka bir kredi kartı ödeme platformuna vermek zorunda kalıyoruz. Dolayısıyla, cebimizden aynı miktarda para çıkmasına rağmen daha az fayda alıyoruz. Hele hele PayPal meselesinin, yayınevi olarak üzerinde çok durduğumuz, dijital okuryazarlık meselesinde bir mihenk taşı olduğuna da inanıyoruz. Orta vadede yerine yerel bir sistem ikame edilecek olan PayPal’ın Türkiye’den çekilmesi değil mesele sadece, asıl sorun PayPal’in artık Türk Lirasını kabul dahi etmemesi. Bu nedenle, örneğin, yurtdışında yaşayan, yabancı PayPal hesabı olan okurlarımız da kitaplarımızı PayPal’dan alamayacak artık. Elbette kitaplarımız global ekitap dükkânlarında olduğu için PayPal sonrası dönemde Google ve iTunes satışlarımız arttı.
Kaynak: Birgun.net