TÜBİTAK’ın (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu) yıllar içerisindeki dönüşümünü daha önce kurumdan ödül alan Ekşisözlük kullanıcısı elmedico irdeledi.

TÜBİTAK tarafından düzenlenen 47’nci Ortaöğretim Proje Yarışması da geçen hafta tamamlandı. Bu sene finale kalan projeler kurumun bilim anlayışının, ‘evrim’ geçirdiğini de ortaya koydu. 2002’de AKP iktidarı ile başlayan ‘değişim’ dönemi 14 yıl gibi bir sürede TÜBİTAK’ta bilimin nereye geldiğini ortaya koyan sayısız çalışmayla dolu.

‘Değerler eğitimi de eklendi’

TÜBİTAK ödüllü elmedico isimli Ekşisözlük kullanıcısı tarafından ortaya konulan tablo şu şekilde:

2002 yılından 2016 yılına kadar ödül alan, dereceye giren projelerde şaşırtan bir değişim yaşandı. Özellikle son beş yılda sosyal bilimlerde projelerin dilindeki değişim de dikkat çekti. 2016 yılında ‘değerler eğitimi’ kategorisi de yarışmalara dahil edildi. Okullar arası gerçekleşen çeşitli kategorilerdeki yarışmalarda her yılın birkaç birincisi, ikincisi ve üçüncüsü olabiliyor, sebebi ise her dalın ayrı olması. Matematik, biyoloji, fizik, kimya, bilgisayar teşvik ödülünün yanı sıra, çevre ödülü ve yılın genç araştırmacısı ödülü de yarışmalar kapsamında.

2002 yılı: Projelerin kalitesinden bahsetmeye gerek yok, absürt hiçbir durum yok. Hepsi birbirinden değerli ispat, sosyoloji ve araştırma projeleri.

2003 yılı: 2003 yılında ödüllere Yer Bilimi de ekleniyor, yine çalışmaların her biri birbirinden değerli. Ek olarak mühendislik ve sağlık ödülü de ekleniyor. Birinci olan proje kontrollü ilaç salınımıyla alakalı.

2004 yılı: 2004 yılında biyoloji dalında teşvik ödülü alan proje, şu an için hâlâ gündemde. Ayrıca o dönemde henüz insanlar tarafından bilinmeyen ve gündeme taşınmayan GDO, Biyoloji Dalı’nda üçüncülük ödülü almış bir proje.

2005 yılı: 2005 yılında bir meslek lisesi Yer Bilimi dalında deprem anında otomatik elektrik kesici projesiyle teşvik ödülü almış.

2006 yılı: 2006 yılında Bilgisayar Dalı’nda devrim niteliğinde bir proje yapılmış. Tiroit kanserli hastaların tedavisinde kullanılacak i-131 dozunun yapay sinir algılarıyla belirlenmesi.

2007 yılı: 2007 yılında bir dal daha eklenmiş; Yılın Genç Araştırmacısı ödülü. TÜBİTAK’a başvuran projeler incelendiğinde bu yıla kadar henüz bir sapma yok.

2008 yılı: 2008 yılında Sosyoloji Dalı eklenmiş. Birinci olan yatılı ortaöğretim öğrencileri arasındaki kültürel etkileşim ve değişimler projesinde hiçbir sorun yokken, ikinci ve üçüncü projeler garipleşmeye başlıyor. Değişim kısmen başlıyor. İkinci, Batılılaşma sorunu ve bu sorunun günümüze yansıması olarak 15-18 yaş arası gençlerde AB İmajı Araştırması. Üçüncü, Rock’n Roll dinleyen 15-20 yaş arasındaki öğrenci gençlerin eğitim sorunlarına karşı tepkilerini ölçmek

2009-2010 yılı: 2009 yılında Tarih Dalı da ödüller arasına eklenmiş. Bu yıllarda bilimsel çalışmalarda değişim söz konusu. Başvuran projeler TÜBİTAK’ın sayfasından incelenebilir.

2011 yılı: 2011 yılında fizik ödülleri, uygulamalı fizik ve temel fizik olarak ikiye ayrılmış. Pozitif bilimlerin çalışmaları isim seçimi dışında gayet başarılı. Tarih ve sosyoloji yine ilginç çalışmalarla dolu.

Kalitede düşüş dönemi

2012 yılı: 2012 yılının dikkat çeken projelerinden birisi bir kent merkezinin soylulaştırılması: Beyoğlu Asmalımescit örneği, sosyoloji dalında ikinciliğe layık görülmüş. Üçüncülük ödülü alan proje ise, Kültürel- Siyasal grupların içinde yer alan gençlerin (15-18) grup baskısı algısı: Alperen Ocağı, Ülkü Ocağı Eğitim ve Kültür Vakfı, Anadolu Gençlik Derneği, Devrimci Liseliler, Liseli Genç Umut. Pozitif bilimlerde dereceye giren projeler ise 2002-2008 yılları arasındaki kaliteden bir hayli uzak.

2013 yılı: 2013 yılında Psikoloji Dalı da ekleniyor ödüller arasına. Sosyoloji Dalı’nda birinci olan proje ise ortaöğretim öğrencilerinin okul türlerine göre kadın algılarının belirlenmesi. Coğrafya Dalı’nda ikincilik alan proje fındık kabuğu kıracağı. Yine başka bir sosyoloji projesi ‘lise düzeyindeki öğrencilerin terör algısı ve bu algıyı etkileyen unsurlar, Ankara örneği.’ Projelerdeki dilde de değişim var.

2014 yılı: 2014 yılında coğrafya ve sosyoloji dallarında ödül kazanan projeler önceki yıllarda dereceye bile giremeyecek durumda. Fizik Dalı’nda tanksavar projesi var. Sosyoloji Dalı’nda birinci olan, “Suriyeli mültecilerin Osmaniye tarım çalışanlarına etkisi’’ isimli bir proje. Tarih kitabının değişmesi kararı çıkartan proje, 11’inci sınıf tarih ders kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi-Erzurum örneği.

“Tayland’da Osmanlı İzleri’’ projesiyle bu dönemde ecdadına bağlı bir nesil ödülü almış. Tarih Dalı’nda üçüncü olmuş iki proje; milli birlik ve beraberliği Çanakkale ruhu ile yakalamak ve tarih sahnesinin bilinmeyen yüzleri: Kubbetü’l İslam’da babalar.

2015 yılı: 2015 yılına, edebiyat dalı eklenmiş. Annelerin gözüyle çözüm süreci - Ahlat ilçesi örneği, sadaka taşları ve günümüze yansımaları, barışın 40’ıncı yılında; Merzifonlu Kıbrıs gazilerinin hatıratının oluşturulması ödül alan bazı projeler.

2016 gericilikte zirve yılı

2016 yılı: 2016 yılında ise sunum yapacak projeler listelenmiş. Değerler eğitimi bu dönemde yarışma kategorilerine eklendi.

Cuma namazının sosyalleşmeye ve toplumsallaşmaya etkisi-Şarkikaraağaç ilçesi örneği, tebessüm ve selamın temiz dünyalara etkisinin araştırılması, insanı hor gören iyiliği zor görür, EKG önlüğü ile mahremiyeti korumak, milli karakterlerin çocuk ve gençlerin oyun ve kırtasiye objelerine yerleştirilmesi ile rol model alınmasını sağlamak ‘sunulmaya değer projeler’ olarak finalde yarıştı. Osmanlıca mezar taşlarının okunması ve günümüz Türkçesine çevrilmesi ile ilgili bir tekno tarih çalışması da finalde yarışan projeler arasında.