NURCAN GÖKDEMİR
[email protected]

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın önce 38 bin olarak açıkladığı daha sonra 90 binin üzerine çıkacağı anlaşılan denetimli serbestlik uygulamasından yararlandırılmayan ‘’cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, eşi kasten öldürme, hırsızlık, yağma, uyuşturucu ticareti ve üretimi’’ suçundan hüküm giyenlerin de yönetmeliklerle kapalı cezaevinden açık cezaevlerine ayrılma süreleri kısaltıldı.

Kapasitelerinin üzerinde tutuklu ve hükümlünün bulunduğu, 15 Temmuz Darbe Girişimi’ne katıldıkları iddiasıyla tutuklananların da eklenmesiyle ‘’nöbetleşe uyuma’’ düzenine geçilen cezaevlerini boşaltma uygulaması giderek genişliyor. Hükümetin ısrarla ‘’Af değil’’ açıklamasına karşın 1 Temmuz 2016’dan önce işlenen bazı suçlara erken tahliye yolunu açan uygulama ile ilk aşamada şu suçlar kapsam dışında bırakıldı:

“Kasten adam öldürme. Eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumunda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama veya neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama, cinsel dokunulmazlığa, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti, devletin güvenliğine, Anayasal düzene, milli savunmaya, devlet sırlarına karşı suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.”

Kapsam dışında kalana da açık cezaevi

Ancak daha sonra çıkartılan yönetmeliklerle bu suçlar için de kapalı cezaevinden açık cezaevine ayrılma süreleri kısaltıldı.

Adalet Bakanlığı, “Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in, “Kapalı kurumdan açık kuruma ayrılacak hükümlüler” başlıklı 6. maddesinde değişiklik yaptı.

Bununla birlikte daha önce koşullu salıverilmelerine 2 yıl kala kapalı cezaevinden açık cezaevine ayrılabilen, “nitelikli hırsızlık, yağma, nitelikli yağma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma” suçlarından hüküm giyenler koşullu salıverilmelerine 5 yıl kala açık ceza infaz kurumuna geçebilecek.

Koşullu salıverilmelerine 2 yıl kala kapalı cezaevinden açık cezaevine ayrılabilen “cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, eşi kasten öldürme, eşi kasten yaralama, eşe karşı eziyet” suçlarından hüküm giyenlerle ilgili düzenlemede de hükümlü lehine bir değişiklik yapıldı. Buna göre, bu hükümlüler de koşullu salıverilmelerine 3 yıl kala kapalı cezaevinden açık cezaevine ayrılma hakkına sahip olacak.

Giriş çıkış olanağı

Cezanın açık cezaevi ile iç ve dış güvenliği sıkı, firara karşı fiziki engellerin bulunduğu, hücre ve koridor kapıları kapalı, hapis cezasının sıkı şartlar altında çektirildiği, çıkışa zorunlu durumlarda ancak görevli nezaretinde izin verilen kapalı cezaevlerinde çektirilmesi arasında önemli farklılıklar bulunuyor.

Türkiye’de son rakamlara göre 61 olan açık cezaevlerinde tutulanlar çalışmak amaçlı kurum dışına çıkabiliyor, kısıtlama olmadan ve yasal olarak dinlenmeden telefon görüşmesi yapabiliyor, cezaevi dışındaki etkinliklere katılabiliyor, uyum ve aile ile görüşme amaçlı yılda 3 defa 7 güne kadar izin alarak dışarı çıkabiliyor. Bu cezaevlerinde firara karşı engel ve dış güvenlik görevlisi bulunmuyor, güvenliği sadece kurum görevlileri sağlıyor.

Terör ve örgütlü suçlar kapsam dışı

Yönetmelik değişikliği ile 15 Temmuz sonrası gündeme gelen hükümlüler lehine düzenlemelerden, sadece örgütlü suçlardan hükümlü olanlar ile terör suçlarından ceza alanlar yararlanamayacak. Sadece üyesi olmakla suçlandığı örgütten ayrıldıkları belirlenenler koşullu salıverilmeye 1 yıldan daha az süre kaldığında açık cezaevine geçebilecek.