DOĞU EROĞLU / [email protected]
@DoguEroglu

Kürt güçlerinin Afrin’e doğru ilerleyişini durduran Fırat Kalkanı Operasyonu, IŞİD’in Türkiye sınırında egemenliği altında tuttuğu bölgeyi tamamen ÖSO kontrolüne bıraktı. Tel Abyad’ı kaybetmesinin ardından silah, mühimmat, temel ihtiyaç malzemeleri ve cihatçıların geçişi için en çok kullanılan Karkamış-Cerablus hattı ile Elbeyli-El Rai rotası da IŞİD’in kontrolünden çıkmış oldu. Yaşam hatlarını Türkiye üzerinden kuran ve tüm sınırını yitiren IŞİD’in sevkıyat zincirlerini muhafaza etmesi için tek seçeneği, TSK’dan sonra bölgeyi kontrol etmesi beklenen ÖSO’yla uzlaşmak.

Tel Abyad’dan sonra daha da önem kazandı

2014 sonlarına kadar IŞİD’in özellikle malzeme sevkıyatları için en çok tercih ettiği rotalardan biri, örgütün elindeki önemli sınır kasabalarından biri olan Tel Abyad’ın Türkiye’deki karşılığı olarak kabul edilen Akçakale üzerindendi. IŞİD burada öyle rahat hareket ediyordu ki, Akçakalelilere göre, Tel Abyad’da eğitim alan cihatçılar çeşitli zamanlarda Akçakale’ye “çarşı iznine” geliyor, internet kafelere gidip arkadaşları ve aileleriyle iletişim kuruyor, ihtiyaç malzemelerini ilçedeki dükkanlardan satın aldıktan sonra Tel Abyad’a dönüyordu. IŞİD’in ihtiyaç duyduğu temel tüketim malzemeleri, silah ve mühimmat ile el yapımı patlayıcı imalatında kullanılan hammaddeler de çoğunlukla Akçakale-Tel Abyad hattından Suriye’ye sokuluyordu. Ancak Kobani kuşatmasının başarısız olması sonrasında gerçekleşen YPG ilerleyişinde Tel Abyad’ın IŞİD’den alınması, buradaki trafiğin Cerablus ve Elbeyli’ye kaymasına yol açtı.

El Rai ve Elbeyli: IŞİD’in koordinasyon merkezleri

2013’ten itibaren, IŞİD’in Suriye’deki savaş aygıtını besleyen en önemli geçiş rotası, Kilis’in Elbeyli ilçesi ve Elbeyli’ye birkaç kilometre mesafedeki El Rai olageldi. Elbeyli ve El Rai rotasının kontrolüyse, IŞİD liderliği tarafından her iki kasabada konuşlanmış sınır emirlerine emanet edilmişti. IŞİD adına sınırın Türkiye tarafını, Türkiye’deki pek çok IŞİD eylemi dosyasında da adı geçen, Ebu Bekir kod adlı İlhami Balı, Suriye kısmını ise Ebu Ali kod adlı Mustafa Demir kontrol ediyordu. Doğrudan Rakka’yla irtibat halindeki iki sınır emiri, hem Türkiyeli hem de başka ülkelerden gelen cihatçılar, muhacirler ve ailelerinin Suriye’ye geçişi için birlikte çalıştı. IŞİD’in Antep hücresiyle de koordinasyon halinde çalışan Balı ve Demir, Antep’ten Suriye’ye geçişleri yaklaşık 40 şoför ve bir o kadar araçtan oluşan bir filoyla yönetti.

IŞİD sınırının tipik bir gününde neler oluyordu?

Sıradan bir günde yüzden fazla kişinin IŞİD’e geçişlerini, IŞİD saflarında çatışırken yaralanan cihatçıların Antep’teki hastanelere gönderilmesini, savaştıkları ketebelerdeki [Timler] emirlerinden veya yaşadıkları kentin valilerinden varaka [İzin kağıdı] alabilen cihatçıların Türkiye’ye girişlerini koordine eden, tüm bunlara ek olarak sınır ticaretine de yön veren IŞİD’in Elbeyli-El Rai sınır yönetimi, Türkiye’deki hücrelerden aldıkları bilgiler ışığında çalışıyordu. Türkiye yerellerindeki hücre yapılanmaları önce aracılar yoluyla Rakka’yla iletişime geçiyor, Rakka’dan izin çıkması halinde sınırın Türkiye tarafını yöneten İlhami Balı’yla temasa geçiyordu. Balı, Antep’e ulaşan cihatçılar ve ailelerinin Suriye’ye geçişi için araç gönderiyor, önce Elbeyli’ye ulaşan gruplar Çobanbey üzerinden Türkiye sınırlarını terk etmelerinin ardından, Çobanbey’e 3 kilometre mesafedeki El Rai’de konuşlanmış Mustafa Demir’in ekipleri tarafından karşılanıyordu. El Rai’den sonraki istikametse, El Rai’ye 30 kilometre uzaklıktaki El Bab oluyordu. Özellikle örgüte ilk defa katılan cihatçılar El Bab’ta ayrılıyor, şerri ve askeri eğitimleri için gruplara bölünüp eğitmenlere dağıtılıyordu.

IŞİD’in sınırda toprağı kalmadı

Azaz’ın doğusundaki etkinliklerini artıran muhalif gruplar ve cihatçılar, Haziran sonundan itibaren IŞİD’in Çobanbey etrafındaki egemenliğini baskılamaya başladı. Çobanbey’in batısındaki sınır hattını kaybeden IŞİD, El Rai’yi ise Ağustos ortasına kadar elinde tutmayı başarabildi. Ağustos ortasındaki çatışmalara dek Çobanbeyli-El Rai hattını açık tutmayı becerebilen IŞİD, El Rai’nin elden çıkmasıyla birlikte El Bab’a giden alternatif rotaları kullanmaya başlamıştı ancak genişletilen Fırat Kalkanı operasyonuyla birlikte IŞİD’in Türkiye topraklarıyla bağlantısı tamamen koptu.

IŞİD, ÖSO’yla uzlaşacak mı?

Cerablus ile El Rai’den güneye doğru harekete geçen TSK ve ÖSO birliklerinin, bu iki bölge arasında kalan kısmı da kontrol altına almasıyla, Türkiye-Suriye sınırında IŞİD’in kontrol ettiği herhangi bir toprak parçası kalmadı. Şimdiye kadarki açıklamalara göre, TSK güvenlik koridorunda kalıcı olmayacak ve bölgenin güvenliğinden emin olduktan sonra komutayı yerel unsurlara, yani harekatta kendisiyle birlikte hareket eden ÖSO’ya bırakacak. Cerablus’tan sonra, El Bab’a açılan bölgeyi de kaybeden IŞİD’in sevkıyat zincirlerini koruyabilmek için tek seçeneği, ÖSO unsurlarıyla işbirliğine gitmek olacak.