MUSTAFA K. ERDEMOL [email protected]

Arap bağımsızlık ve direniş tarihinin en önemli figürlerinden, Polisario (Batı Sahra’nın Kurtuluşu İçin Halk Cephesi) gerillalarının lideri Muhammed Abdülaziz dün yaşamını yitirdi. Abdülaziz, uzun yıllar İspanya’ya karşı savaşan, adı geçen ülkenin 1976’da Batı Sahra’dan çekilmesinin ardından bu kez aynı toprakları işgal eden Fas ve Moritanya’ya karşı bağımsızlık savaşı veren örgütün sürgünde kurduğu “Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti”nin de Başkanı’ydı.

Bugün elliden fazla ülke tarafından tanınan ve ilerici kamuoyunda “Arap sosyalistlerinin devleti” olarak da bilinen Cumhuriyet’in en büyük dostu sosyalist Küba. Küba, Sahra halkı olan Sahrawilere yıllardır sağlık hizmeti veriyor, Kübalı doktorların ücretini de karşılıyor. Örgütün Polisario kısaltması tam adının İspanyolca yazılışı olan “Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro” nun baş harflerinden geliyor.

Polisario Cephesi’nin diğer Arap kurtuluş hareketlerinden en önemli farkı dini söylem ya da kavramlara başvurmamasıydı. Örgüt resmi duyurularında da propaganda yayınlarında da ölen üyeleri için asla şehit sıfatını kullanmıyor, onlar için “milli kahraman” demeyi tercih ediyordu.

Babası Fas’ın hizmetindeydi
Tam adı Muhammed Abdülaziz bin Halili bin Muhammed el-Beşir Er-Ruibi olan, Abdülaziz, Fas’ın Marakeş kentinde Sahrawi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Fas Kurtuluş Cephesi ile Fas Kraliyet Ordusu’nun mensubu olan babası aynı zamanda Krallık’ın Sahra İlişkileri Danışma Konseyi’nin de üyesiydi. Babasının Fas krallığına bağlılığının tersine Abdülaziz, Sahrawi halkının kurtuluşu fikriyle Fas’ta Beşinci Muhammed Üniversitesi’nde okurken tanıştı. Ağabeyi Muhammed Lahbib Ruibi Fas cezaevinde “kaybedilen” bir insan hakları aktivisti olan Abdülaziz, sosyalist bir hareket olan Polisario Cephesi’nin kurucularından biri oldu ve 1973’de İspanya’ya karşı bağımsızlık savaşı verdi. Ama Abdülaziz ile yoldaşları asıl mücadelelerini İspanyollardan boşalan bölgeye el koyan Moritanya ile Fas’a karşı sürdürdü.

Nobel’e adaydı, İspanya ödül verdi
Polisario’nun 1976’dan beri Genel Sekreteri olan, “Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti”nin Başkanı sıfatını da taşıyan saygın gerilla lideri Cezayir’in batısında bulunan Tindouf eyaletinde bir Sahrawi mülteci kampında sürgün hayatı yaşıyordu. “Gerillalarım temiz, tertemiz, açık bir mücadele yürüttüler, öyle kalmaya da devam edecekler” diyen Abdülaziz, sivilleri ve mülklerini asla hedef almamasıyla biliniyordu. “Terör” eylemlerine karşıtlığı nedeniyle 2001 yılında Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi, 2005 yılında ise İspanya’dan “İnsan Hakları Uluslararası Ödülü”nü aldı.

Hâlâ bağımsız değil
Yıllardır kendi topraklarında özgür olma mücadelesi veren Polisario Cephesi henüz bu amacına ulaşabilmiş değil. Arap Birliği’nden, ABD’ye kadar yaşadıkları topraklarda hakkı olduğu kabul edilmesine rağmen Fas’ın bunu tanımaması yüzünden Sahrawi halkı komşu ülkelerde dağınık bir yaşam sürüyor. Polisario Cephesi ile Fas arasında süren görüşmeler Fas Kralı VI. Muhammed’in “Batı Sahra sonsuza kadar Fas’ın kalacak” demesi nedeniyle kesilmiş durumda. Silahlı mücadeleye 1991 yılında BM’nin arabuluculuğunda gerçekleştirilen ateşkes kararıyla ara veren Cephe’nin yeniden silahlı mücadeleye dönmesi bekleniyor. Abdülaziz’in diyalogla sürdürmek istediği görüşmelerin, liderin ölümünden sonra barışçıl olarak sürmesine olanak kalmamış gibi görünüyor. Fas’ın çözüm önerisi, Batı Sahra’nın kendisine bağlı kalmak kaydıyla özerk bir bölge olması. Ancak Polisario Cephesi bunu kabul etmiyor haklı olarak.

Avrupa Sol Partisi’nden mesaj
Merkezi Belçika’da bulunan Avrupa Sol Partisi, Muhammed Abdülaziz’in ölümü nedeniyle bir mesaj yayınladı. Mesajda “Abdülaziz’in ölümü sadece Batı Sahra halkı için değil, bağımsızlık ve insan hakları mücadelesi veren tüm halklar için büyük bir kayıptır” denildi.

Batı Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Başkanı, Polisario Cephesi’nin Büyük Lideri Muhammed Abdülaziz için, tüm ömrünü bağımsızlığına adadığı halkı kırk günlük yas ilan etti.