Rusya ile özellikle Kuzey Afrika’daki Müslüman ülkeler arasındaki askeri işbirliği gittikçe gelişiyor. Ülkelerinde cihatçı şiddetin tehdidi altında olan ve bu nedenle güvenlik rejimlerini güçlendirmek isteyen Fas, Cezayir ve Tunus için Rusya Suriye’deki başarısından ötürü “çekim merkezi”ne dönüştü.

Rusya’yla ilişkileri en iyi olan ülkelerden biri Fas. Fas Kralı 6. Muhammed, martta Moskova’yı ziyaret etmişti (Üstteki fotoğraf) Bu sıradan bir ziyaret değil. Her ziyarette yeni anlaşmalar yapılıyor, işbirliği alanları artıyor. Rusya, Fas’ın ticari ortakları arasında, 2014 verilerine göre 9. sırada. Rusya da, istikrarlı bir rejime sahip olduğunu düşündüğü Fas’ta yatırımlarını hızla arttırıyor. İki yıl önce Rusya Enerji Bakanı Yardımcısı Yuri Sentorin başkanlığında bir heyet Fas’ı ziyaret etmişti. Bu ziyaretin önemini artıran da Fas'ın enerji stratejisi kapsamında gerçekleşmiş olması. Rusya’nın Fas’taki rakipleri ise ABD, AB ve Çin tabii.

Ticaretin üstünü örtmediği hiçbir şey yok. Rusya ile Fas aslında uluslararası politikada birbirlerine ters konumdalar. Fas Suriye’de Esad yönetimine karşı her türlü uğursuzluğun içinde. Yemen’de de Husilere karşı Suudi palavra krallığının başını çektiği askeri ittifakın da içinde. Ama aynı Fas, güvenliği için Rusya’nın gelişmiş silah sanayiine ihtiyaç duyan bir ülke.

Tunus ile Cezayir

Tunus’un Rusya’ya yönünü iyice dönmesi ülkenin Libya sınırındaki Ben Guardene kentine yapılan Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) saldırısından sonra oldu denebilir. Kentte, polis ve askeri noktalara yapılan saldırıda çoğu sivil 50’den fazla kişi hayatını kaybetmişti. İşbirliği ilk yansımaları ticari alanda görüldü. Rusya gümrüğü, Tunus mallarına gümrük indirimi uygulamaya başladı. Tunus ile Rusya arasında askeri işbirliğinin geliştirilmesi yönünde atılmış adımlar da var.

Yakın bir tarihe kadar ciddi bir cihatçı şiddete sahne olan Cezayir güvenlik alanında sıkıw önlemler almaya başladı. Öyle ki Cezayir Hava Kuvvetleri’ne geçen yıl Rusya’dan bir düzine Sukhoi Su-32 avcı uçağı ile işe yararlılığı Suriye’de kanıtlanmış 500 ila 600 milyon dolar değerindeki Su-34 savaş uçağı alındı. Yanı sıra Ruslardan Mi-28NE saldırı helikopteri de alan Cezayir, hava kuvvetlerinin hava nakil kapasitesini artırmayı da ihmal etmedi. Bunun için Rusya’dan İlyuşin il-76MD-90A askeri nakliye uçağı satın aldı.

Rusya yakın zamanlarda Cezayir’e, Tunus, Libya, Mali ve Nijer sınırlarında kullanılmak üzere görüntü almasını sağlayacak uydu da sağladı. Cezayir bu uyduyu komşusu Tunus’la da paylaşacak gerektiğinde.

Moskova’nın bir çekim merkezi olmasının bir nedeni de bu ülkelere istihbarat paylaşımında gönülsüz olan ABD ile Batı’dan daha kabul edilebilir tekliflerde bulunması. Bu teklifleri de, kendi sınırları içinde cihatçı şiddetle mücadelede edindiği deneyimleri, elde ettiği istihbaratı bu ülkelerle paylaşması. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün verilerine göre geçtiğimiz on yıl içinde Cezayir ile Fas’ın yaptığı mühimmat dışalımı yüzde 19 arttı, bu iki ülke bölgenin en büyük silah alıcısı ülkeler. Afrika’ya yapılan silah satışının yüzde 56’sı bu ülkelere yönelik.

Rus Rosoboronexport firması dünya ölçeğinde yıllık 15 milyar dolar tutarındaki satışının yüzde 36’sının Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya yapıldığını belirtti.

Rusya’nın, Suriye yönetiminin çağrısı üzerine ülkedeki selefi gruplara yönelik savaşa katılması sanıldığı gibi Ortadoğu’da ya da Kuzey Afrika’nın Müslüman ülkelerinde tepkiyle karşılanmış değil. Rusya, kendi rejimlerini tehlikede gören Müslüman ülkelerin askeri açıdan işbirliği yapmaya çalıştıkları bir küresel güç durumunda.

*******

Rusya: Start anlaşmasından çekilebiliriz

Rusya Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkanı Viktor Ozerov, Moskova’nın ABD ile yapılan Nükleer Silahların Azaltılması Anlaşması’ndan (START) çekilebileceğini söyledi.

ABD, Rusya’nın itirazlarına rağmen Romanya’daki 800 milyon dolarlık Aegis füze savunma kalkanını bugün aktif hale getirecek. ABD’nin füze kalkanı projesinin 2018 yılında devreye girecek bir diğer aşaması da, Polonya’nın Redzikowo kentinde yarın düzenlenecek törenle ilan edilecek.

Sputnik’e verdiği demeçte ABD’nin Romanya ve Polonya’daki adımını değerlendiren Ozerov, Doğu Avrupa’da konuşlandırılan yeni füze savunma sistemleri nedeniyle Rusya’nın START Anlaşması’ndan çekilmesinin ihtimaller dahilinde olduğunu vurguladı.

Ozerov, “Elbette bu, Rusya’nın son raddede alacağı bir tedbir olacak. Umarım, mesele bu aşamaya kadar uzanmaz. Ancak Rusya’nın yeni START Anlaşması’nda ‘füze savunma sistemlerinin konuşlandırılması, Rusya’nın anlaşmadan çekilmesi için bir sebep oluşturabilir’ şerhi düşmesi tesadüf değil” ifadelerini kullandı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD’nin Romanya’da aktif hale getireceği füze savunma kalkanını ‘Rusya’nın ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit’ olarak tanımlamıştı.