DOĞU EROĞLU
[email protected]
@DoguEroglu

Hem Artvin’i hem de tüm Türkiye’deki yaşam hakkı savunucularının tepkisini çeken sonuç, “Artvin için tarihi karar” diye anılan ve Cerattepe’de maden projesine başlanılması halinde kentin ve çevresinin yaşam alanı olmaktan çıkacağı hükmünü iki yıl önce veren Rize İdare Mahkemesinden çıktı. Önüne gelen yeni Cerattepe projesinde, ipta edilen projenin eksikliğini giderme iddiasındaki teleferikle cevher taşıma yönteminin imkansız olduğunu tescillemesine rağmen mahkeme heyetinin projenin iptali için açılan davayı reddetmesi, 19 Eylül’deki duruşma sırasında davacıların redd-i hakim isteminin yerinde olduğunu da kanıtladı. Üstelik yerel mahkeme heyeti, kendisinin reddedilmesine ilişkin istemi de, İdari Yargılama Usulü Kanununa aykırı olarak, Trabzon Bölge İdare Mahkemesine sevk etmeden kendi kendine değerlendirdi.

2 yılda 180 derece dönüş

Rize İdare Mahkemesi 24 Aralık 2014’te, Cerattepe gerçekleştirilmek istenen maden arama projesi için verilen bir önceki ÇED Olumlu kararını iptal ederken, projenin yer seçiminin hatalı olduğunu, projenin gerçekleştirilmesi halinde Artvin’de yaşanmasının mümkün olmayacağını, “Planlanan maden faaliyetinin hayata geçirilmesinin Artvin ilinin sakinleri açısından yaşam alanı olmaktan çıkacağı, proje ile projenin etkisi altındaki yaşam alanlarının bir arada olamayacağı kanaatine varılmıştır” ifadeleriyle belirtmişti. Projenin yer seçimi değişmeksizin, 2009/7 Sayılı Genelgeden faydalanılarak 25 Aralık 2014’te (yani gerekçesi bile henüz yazılmamış iptal kararının bir gün sonrasında) verilen ÇED Olumlu Kararının iptali için açılan davada aynı mahkeme, madenden çıkarılacak cevherin nasıl nakledileceğinin bile belli olmadığı projenin hukuka uygun olduğuna hükmetti.

Heyet kendi hakkında nasıl karar aldı?

Cerattepe kararıyla ilgili en tartışmalı unsurlardan biri de, 750 davacının vekillerinin 19 Eylül’de yaptığı redd-i hakim istemine ilişkin hükmün de yine yerel mahkeme tarafından oluşturulması oldu. Yeşil Artvin Derneği Yönetim Kurulu üyesi ve Avukatı Bedrettin Kalın, redd-i hakim talebine ilişkin gerekçelerini şöyle açıklıyor: “Rize İdare Mahkemesi 24 Aralık 2014’te bir karar vermişti ve o kararı değiştirmek için eski heyet görevden alınıp yenisi getirildi. Biz de bu sebeple 19 Eylül’deki duruşmada redd-i hakim isteminde bulunduk.” Ancak Kalın ve diğer vekillerin redd-i hakim talebi bir üst mahkemeye, yani bölge idare mahkemesine aksettirilmeksizin yerel mahkemece karara bağlandı. Diğer bir deyişle, tarafsızlığını yitirdiği gerekçesiyle davacı vekillerince reddi istenilen heyet, davayı görüp görmemeye uygun oluşuyla ilgili kararı yine kendisi verdi.

Kanun ‘Bölge İdare Mahkemesi’ diyor

İdari Yargılama Usulü Kanununun, “Mahkemelerde çekinme ve ret” başlıklı 57’nci maddesinin 3’üncü bendinde, “İdare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birden çok ise istem bölge idare mahkemesince incelenir” deniyor. Yani kanuna göre redd-i hakim istemi, Rize İdare Mahkemesi tarafından Trabzon Bölge İdare Mahkemesine gönderilmeli, redd-i hakim istemine ilişkin karar beklendikten sonra Cerattepe davasının esasına ilişkin hüküm oluşturulmalıydı. Yeşil Artvin Derneği Avukatı Bedrettin Kalın’a göre, mahkemenin kendisine ilişikin ret istemini değerlendirmesi, tüm idare hukuku usullerine aykırı ve aldığı karar mahkemenin yetkisinin üzerinde.

Mücadele stratejisi bugün belirlenecek

Cerattepe’de yapılması planlanan maden arama projesine karşı açılan davaya destek veren avukatlar ile Yeşil Artvin Derneği yöneticilerinin bugün yapacağı toplantıdan, hukuk mücadelesinin bundan sonraki kısmında izlenecek strateji de belli olacak. İlk etapta yerel mahkeme kararının temyiz istemiyle Danıştay’a götürülmesi bekleniyor. Öte yandan Proje için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verdiği ÇED Olumlu Kararına karşı açılan iptal davasının reddedilmesiyle, önceki hükümetin Artvinlilere tanıdığı mühlet de dolmuş oldu. Şubat ayında Cengiz Holdinge bağlı iş makinelerinin Cerattepe mevkiine çıkmaya çalışmasıyla başlayan olayların ardından Artvinliler dönemin başbakanı Davutoğlu ve 4 bakanla görüşmüş, Davutoğlu yargı süreci tamamlanana dek Cerattepe’de herhangi bir çalışma yapılmayacağı taahhüdünde bulunmuştu. İptal kararıyla birlikte gözler yeniden, Cerattepe’ye yerleşen Cengiz Holding ekiplerine çevrildi. Cengiz Holdinge bağlı Eti Bakır A.Ş. daha önce Artvin Valiliğine başvurarak silahlı özel güvenlik bulundurma izni almış, maden çalışmasının yapılması planlanan bölgeyse Artvin halkının erişimine kapatılmıştı.