Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), 70’ten fazla şirketin katıldığı bir saha araştırması aracılığıyla firmaların enerji yatırım kararlarını inceledi. Araştırmada Türkiye’deki mevcut teşvik mekanizmalarının ve finansal piyasalardaki küresel gelişmelerin enerji üretimi alanında yatırımı bulunan şirketler tarafından nasıl algılandığı ve yatırımcıların geleceğe ilişkin öngörülerinin neler olduğu sorularına yanıt arandı.
Cari açığa karşı yenilenebilir enerji
Yapısal olarak yüksek cari açık vererek büyüyebilen Türkiye’nin en önemli ithalat kalemlerinin başında enerji sektörü geliyor. Çalışma, Türkiye’nin cari açık kaynaklı ekonomik kırılganlığı ile mücadele edebilmesi için yenilenebilir enerji kaynaklarına daha etkin bir biçimde yönelmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Yenilenebilir enerji yeter hem de artar
Yenilenebilir enerji alanında özellikle güneş enerjisi, Türkiye ekonomisi için önemli fırsatlar sunuyor. Avrupa’nın en yüksek güneş enerjisi potansiyeline sahip ülkelerinden biri olan Türkiye, bu potansiyelinin sadece çok düşük bir oranını üretime yönlendirilebiliyor. Örneğin Türkiye’nin solar kurulu gücü sadece 500 MW düzeyinde. Avrupanın en yüksek güneşlenme sürelerinden birine sahip olan Türkiye’nin, yenilenebilir enerji potansiyelini değerlendirebilmesi için kamuya önemli rol düşüyor.
Yol gösterici politikalara ihtiyaç var!
Saha araştırması, küçük şirketlerin daha fazla yatırım yapmak için öncelikli olarak, kamu teşvikleri ve politikalarına ilişkin daha öngörülebilir bir yatırım ortamına ihtiyaç duyduklarını ortaya koyuyor.
Kısa vadeli ve sık sık değişikliğe uğrayan politikalar ve özellikle kamu desteği alanındaki belirsizlikler, yatırımların geri dönme süresini belirsiz hale getirerek, özellikle küçük ölçekli firmaların yenilebilir enerji alanında yatırım yapmaktan uzaklaştırıyor.
'Kamunun tercihi yenilenebilir olmalı'
TEPAV direktörlerinden Bengisu Özenç “Enerji alanında yatırımı olan firmalar ile yüz yüze yaptığımız görüşmeler, yenilebilir enerji potansiyelinin harekete geçebilmesi için kamuya önemli görev düştüğünü ortaya koyuyor. Türkiye’nin cari açıkla daha etkin bir biçimde mücadele edebilmesi için, kamunun enerji politikaları arasında yenilenebilir enerjinin güçlü ve değişmez bir şekilde yer alması gerekir” diyor.
***
Kömür yatırımları için finansman ikilemi
Enerjide ithalat bağımlılığına karşı, kömür ağırlıklı yerli kaynaklara yönelim politikası uygulanıyor. Ancak şirketler, yatırımlarda kısa-orta vadede özellikle kömür ve doğalgaz yatırımlarında finansal zorluk bekliyorlar. Katılımcıların yüzde 75’i kömür, yüzde 71.4’ü ise doğal gaz yatırımlarında finansal zorlukla karşılaşacaklarını düşünüyor. Kömür konusundaki bu kötümserlik, yenilenebilir enerji konusunda yerini iyimserliğe bırakıyor. Özellikle orta büyük ölçekli yatırımcılar, yüzde 53 oranında yenilebilir enerji finansmanı konusunda geleceğe daha umutlu bakıyor.