AKP iktidarları döneminde ‘rant aktarımı’nın en büyük araçlarından olan kamu ihaleleriyle ilgili rakamlar, iktidara yakın şirketler arasındaki paylaşımı bütün açıklığıyla ortaya koyuyor.

Kamu İhale Kanunu’nun 2002’den bu yana en az 163 kez değiştirilerek işlevsiz hale getirilmesiyle birçok kurum ve harcama kanun kapsamı dışına çıkarıldı. Kanun’daki istisnalarla ihaleler istenilen şirketlere rahatlıkla verilirken yasaya tabi ihaleler de sürekli aynı şirketlere verildi.

Kamu İhale Kurumu’nun (KİK) “Denetleyemiyoruz” dediği kamu ihalelerinden denetlenebilenler bile ihale sistemindeki büyük yağmayı gösterdi.

Pasta daha az sayıda şirkete

Kurumun faaliyet raporlarına yansıyan rakamlar, kamu ihale bedelleri giderek büyürken ihaleleri alan şirketlerin sayısının azaldığını, böylelikle de pastanın daha az sayıda şirket tarafından paylaşıldığını kanıtladı.

KİK’in 2015 yılı faaliyet raporu geçmiş yıllardaki raporlarla karşılaştırıldığında, Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin, kısa süre önce açıkladığı ‘Türkiye’de Yolsuzluk: Neden, Nasıl, Nerede?’ başlıklı araştırmasına katılanların yüzde 50’sinin “Kamunun iş ve işlemlerinden hangisinde en fazla yolsuzluk var?” sorusuna verdiği “kamu ihaleleri” yanıtına haklılık kazandıran veriler bütün açıklığıyla ortaya konuldu.

2010’da 63 milyar liralık ihaleyi 83 bin şirket paylaşırken, dünyada yaşanan ancak Türkiye’yi teğet geçtiği iddia edilen ekonomik krizin bütün ağırlığıyla hissedildiği 2011 yılında bu verilerden sözleşme bedeli 35 milyara, şirket sayısı da 28 bine geriledi. İktidar-cemaat kavgasının yaşanmaya başlandığı 2012’de şirket sayısı 2010’la kıyaslandığında 32 bin birden azaldı, bu yıl ihale alabilen şirket 48 bin 48 oldu. Sonraki üç yılda da ihale bedellerinin sürekli yükselmesine karşın ihale alan şirket sayısı küçük oynamalarla birlikte hemen hemen aynı kaldı.

Yıllara göre kamu ihale bedelleri ile ihaleleri kazanan gerçek ve tüzel kişilerin sayısı şöyle:

• 2010’da sözleşme bedeli 63 milyar 643 milyon TL, şirket sayısı 83 bin 65

• 2011’de sözleşme bedeli 35 milyar 384 milyon, şirket sayısı 28 bin 92,

• 2012’de sözleşme bedeli 83 milyar 844 milyon, şirket sayısı 51 bin 14,

• 2013’te sözleme bedeli 99 milyar 70 milyon, şirket sayısı 48 bin 48,

• 2014’te sözleşme bedeli 106 milyar 74 TL şirket sayısı 48 bin 46,l

• 2015’de sözleşme bedeli 140 milyar 158 milyon TL, şirket sayısı 49 bin 115.

*******

'İhalelerle AKP'nin kasa şirketleri finanse ediliyor'

Kamu İhale Kanunu’nda AKP döneminde 200’ün üzerinde değişiklik yapıldığına dikkat çeken CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, “Bu değişiklikler ya rantı kendi aralarında paylaşmak, ya yolsuzlukları aklamak ya yeni yolsuzluklara yol vermek amacı taşıyordu” dedi.

Erdoğdu, şu ifadeleri kullandı; “Artık on milyarlarca liralık ihale kanunsuz bir şekilde yapılıyor. Sınırlı şirkete verilen, diğerlerinin katılmayı bile düşünemediği ihalelerin hemen hemen tamamına yakını iki katı maliyetle, bazı projeler de dört katı maliyetle bitiriliyor. Kamu ihaleleri AKP’nin kasa şirketlerinin finansman aracı haline geldi.”