Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın muhalefet liderleriyle gerçekleştirdiği zirveden dar kapsamlı bir anayasa değişikliği için uzlaşma çıkarken, AKP ilk adım olarak Gülen Cemaati’ne yakın yargı mensuplarının ayıklanması için HSYK’ya üye seçiminde Meclis’e öncelik vermek üzerinde duruyor.

Başbakan Binali Yıldırım, Erdoğan’ın HDP eş genel başkanları hariç diğer muhalefet liderleriyle görüşmesinin ardından diğer partilerle küçük ölçekli bir anayasa yapımı konusunda uzlaşı çıktığını ve yargı birliğiyle ilgili düzenlemeler hedeflediklerini söylemişti.

Reuters’a muhalefetle yapılacak olası düzenlemeler konusunda bilgi veren AKP’li bir yetkili, “Gülen Cemaati’yla büyük sorun yaşanan alanlardan HSYK’nın yapılanması gözden geçirilecek. HSYK’daki 22 üyenin 15’inin RTÜK modeliyle Meclis’teki partiler tarafından, yedi üyenin de cumhurbaşkanı tarafından seçimi üzerinde durulabilir”dedi.

RTÜK üyelerinin seçilme yöntemiyle benzeşen bu öneriye CHP ve MHP’nin de sıcak baktığı belirtiliyor. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, “HSYK üyelerini Meclis’in seçmesi, belli bir kontenjanın da Cumhurbaşkanı’na tanınmasını aramızda konuşabiliriz” dedi. MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay da, “Biz de HSYK seçiminde Meclis’in oy hakkı olması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

Mevcut anayasaya göre 22 üyeli HSYK’da, üyelerin dördünü cumhurbaşkanı, üçünü Yargıtay Genel Kurulu, ikisini Danıştay Genel Kurulu, birini Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu, yedisini birinci sınıf hakim ve savcılar kendi aralarında, üçünü de idari yargı hakimleri kendi aralarında seçiyor. Adalet bakanı ve bakanlık müsteşarı ise HSYK’nın doğal üyesi konumunda.

Hükümet, 17 Aralık’tan bu yana HSYK üye seçimlerinde yargıda kümelenmiş Gülen sempatizanlarının blok oy kullanarak, üst yargıda hakimiyet kurmaya çalıştığını savunuyordu. Bu anayasa değişikliğiyle HSYK yapısının parlamento tarafından belirlenmesi amaçlanıyor.

Anayasa değişikliğiyle sadece HSYK’nın yapısının değişmesi planlanmıyor. AKP’li üst düzey hukukçu bir yetkili, önümüzdeki günlerde AKP, CHP, MHP ve büyük ihtimalle HDP’nin de yer aldığı Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun canlandırılacağını belirterek komisyonda, yüksek yargıda birliğe dönük önerilerde bulunacaklarını söyledi.

Yetkili, “Muhalefet kabul ederse çok üst bir mahkeme kurarız. Anayasa Mahkemesi (AYM), Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Yüksek Seçim Kurulu birleştirilebilir. İstenirse AYM’yi birleşmenin dışında tutarız. Askeri Yargıtay’ı da kaldırırız” dedi.

Bu öneriye tam destek vermeyen CHP’li Altay, “Askeri Yargıtay’ın kaldırılması konuşulabilir. Ama bazı kurumları birleştirmek tartışma yaratır. Yargıtay ve Danıştay’ın yaptıkları işler çok farklı” dedi.

Hukuki düzenlemelerle ilgili bir diğer merak konusuysa, görevden alınan savcı ve hakimlerin yerine stajer savcı ve hakimlerin getirilebileceği iddiası.

Yapılacak atamalarla ilgili bilgi veren AKP’li bir yetkili, “Onların yerine stajyer hakim ve savcıların getirilmesini önerebiliriz” diyerek bu olasılığın gündemde olduğunu doğruladı.

AKP’li yetkililer, anayasa değişikliğinde ilk etapta yargı bölümüne odaklanılacağını, diğer bazı alanlarda bir değişikliğin mümkün olup olmadığına bakılacağını belirtti. Bu açıklama akıllara bir süredir gündemde olan başkanlık sistemini getirdi.

316 milletvekiline sahip AKP’nin tek başına anayasa değişikliği imkanı bulunmuyor.

AKP, referanduma gerek kalmadan bir anayasa değişikliğini Meclis’ten geçirebilmek için en az 51 milletvekiline daha ihtiyaç duyarken, 14 sandalye desteğiyle bu değişiklikleri referanduma taşıyabiliyor.

CHP’nin Meclis’te 133, HDP’nin 59, MHP’nin ise 40 milletvekili bulunuyor.

Meclis’te bulunan dört partinin yeni anayasa yazımı için Ocak ayında oluşturduğu Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun çalışmaları, Şubat ayında AKP ve CHP’li üyeler arasındaki başkanlık sistemi tartışmaları nedeniyle Meclis Başkanı İsmail Kahraman tarafından sonlandırılmıştı.

Komisyon, darbe girişiminin ardından yeni bir gündemle yeniden toplanabilir.