MUSTAFA K. ERDEMOL [email protected]

Çin Halk Cumhuriyeti’nin, komşularıyla arasındaki en önemli gerginlik konularından biri olan Güney Çin Denizi’ni Hava Savunma ve Tanımlama Bölgesi (HSTB) olarak ilan etmeye hazırlanıyor iddiası önemli bir gelişme.

Eğer gerçekten ilan ederse bu Çin’in hak iddia ettiği denizlerdeki ikinci HSTB’si olacak. Çünkü 2013’te de Doğu Çin Denizi’ni de HSTB ilan etmişti. İlgili ülkenin hava sahasına girmeden önce uçan cisimlerin denetlenmesine, kontrol edilmesine yönelik ulusal sınırlar dışına uzanarak çizilen sınırlar olarak tanımlanan HSTB’nin uluslararası bir karşılığı yok. Biraz da buna güvenerek aynı tarihte ABD iki B52 bombardıman uçağı ile Doğu Çin Denizi üzerinde uçarak bir hayli kışkırtıcı bir tutum sergilemişti.

ABD icadı bir saçmalık
HSTB, ABD uydurması bir Soğuk Savaş olgusu. İlk olarak 1950 yılında, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden (SSCB) gelecek bir saldırıyı engellemek amacıyla bir bölgeyi HSTB ilan etmişti. Hâlâ Alaska, Guam, Hawaii, Batı ve Doğu sahilleri HSTB bölgesidir. Sadece ABD değil, Japonya, Güney Kore, İngiltere, Hindistan, Norveç, Pakistan ve Tayvan da dahil olmak üzere 20 bölgenin HSTB’si var.

Japonya ağzını açamaz
Birçok ülke tarafından başvurulan bir önlem olmasına rağmen Çin’in ikinci kez HSTB’ye yönelmesi ortamı ciddi olarak gerebilecek özelliklere sahip. Çünkü ilan edilmesi beklenen ikinci Çin HSTB’si ABD ile Japonya’nın ortak tatbikat yaptıkları bölgeleri de kapsıyor. Ayrıca Japonya ile en önemli gerginlik konusu olan Senkaku Adaları da aynı bölgede. Bu tabii ki gerginliklere yol açacak. Japonya Başbakanı Çin’i bu nedenle eleştirmişti ama bu konuda ağzını açacak en son kişi olmalıdır Abe, çünkü ülkesi çok daha önce aynı bölgede HSTB ilan etmişti. Hem de 1968 yılında. Sonra bu ilanı 1972’de Senkaku, 2010’da da Yonaguni-jima Adalarını da kapsayacak şekilde genişletmişti. Senkaku Adaları sorunu ABD’nin de karıştığı bir sorun durumunda çünkü Japonya ile yaptığı Güvenlik Antlaşması uyarınca adalara yapılacak herhangi bir Çin saldırısında ABD de Japonya’nın yanında yer alacak. Doğu Çin Denizi’ndeki Çin HSTB’sinin kurallarını ABD ile Güney Kore’nin sivil uçakları yerine getirmişlerdi. Kuralları yerine getirmediği için eğer Çin Japon uçaklarına topraklarına iniş izni vermezse, Japonya da aynı tutumu alabilecek, bu da her iki ülkenin ticari anlamda ilişkilerinin kesilmesi demek.

Pekin’e dua etsinler
Çin Halk Cumhuriyeti’nin geleneksel barış ve diplomasiye dayalı dış politikası aslında sonuçları çok daha tehlikeli olacak gerginlikleri önleyici bir etki yapıyor. Bu nedenle Çin’in HSTB ilanına rağmen kendisine uçuş bilgileri konusunda bilgi vermeyen hava cisimlerini vurması beklenmiyor. Ama sabrın da bir sınırı var. ABD ile dostluğuna güvenen Japonya ile Çin’e karşı her alanda rekabeti politika haline getiren ABD provokatif, akıl yoksunu tutum almaya devam ederlerse hem Doğu hem de Güney Çin Denizi’nde akan kandan sorumlu olacaklar.