BirGün Ankara

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez‘in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin 19’uncusunu “Asker-polis harcamaları ve silah sanayisi” sorununa ayırdı.

"Dünyanın jandarması" bir numara

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Milli Savunma Bakanlığı, Maliye, Hazine, İSO verileri kullanılarak yapılan araştırmada, dünyada ve Türkiye’de askeri harcamalar araştırılırken silah endüstrisinin durumu da incelendi. Araştırmanın temel bulguları şöyle:

"2015’te en yüksek askeri harcamayı 596 milyar dolar ile ‘dünyanın jandarması’ sayılan ABD yaptı. Kişi başı yıllık bin 854 dolar harcama anlamına gelen bu tutar, aynı zamanda ABD milli gelirinin yüzde 3.3’ü büyüklüğünde bir askeri harcama anlamına geliyor.

Milli gelirin yüzde beşi

Türkiye’nin askeri harcamaları milli gelirinin yüzde 2 ile 2 buçuğu arasında değişiyor. Buna iç güvenlik bütçeleri de eklendiğinde geniş anlamda asker, polis harcamaları ülke milli gelirinin yüzde 5’ini buluyor. Ülkede sağlığın ve eğitimin her birine ayrılan bütçe, milli gelirin yüzde 4’ü ile asker ve polis harcamalarının altında kalıyor.

Silah ihracatında, 2015’te ilk sırayı 10,5 milyar dolar ihracat ile ABD aldı. 2014 yılına ait küresel savunma, havacılık firmalarından ilk 100’ünün toplam satışları 1,5 trilyon dolara ulaşırken, bunun yüzde 30’unun silah satışlarından olduğu anlaşıldı. İlk 100 SHS firmasının 45’i ABD kökenli global firmalara ait.

İlk 100'de iki Türk firması

İlk 100’e girebilen Türk firması sayısı ise 2. Bunlardan Aselsan 73’üncü, Tusaş 89’ncu sıralarda yer alıyor. Türkiye’nin askeri ve iç güvenlik harcamaları 30, 32 milyar dolar. Bu bütçenin 7, 8 milyar doları içeriden ve dışarıdan alınan silah ve mühimmata ayrılıyor. Silah sanayiinin 40 yıla yakın bir geçmişi var. MKEK, en kıdemli üretici aktör olarak sektördeki varlığını sürdürürken ağırlık, Türk Silahlı Kuvvetler Vakfı TSKGV firmalarının. Vakıf'ın 6 adet iştirakinin 4 tanesi Aselsan, Tusaş/Taı, Havelsan, Roketsan İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında her yıl yer alıyor ve sektör cirosundaki payları yüzde 50’yi aşıyor. Silah sanayiinde özel sektör firmalarının en büyükleri, sanayinin egemenlerinden Koç grubu’na ait. Nurol, sektörün önde gelen gruplarından bir başkası.

"İçeride ve dışarıda barış iklimi..."

MMO araştırmasında asker ile polis harcamaları ve silah sanayisi ile ilgili şu değerlendirme de yer aldı: “Silahlanmanın azaltılması, genelde ise asker ve polis harcamalarına ayrılan bütçelerin azaltılıp bu kaynakların sosyal alanlarda kullanılması, sanayinin de bu doğrultuda şekillenmesi, ancak ve ancak “Yurtta sulh, cihanda sulh” şiarının hayata geçirilmesiyle mümkün olur. Türkiye, içeride ve dışarıda barış iklimini hakim kıldıkça, silahlanma da, silahı içeriden tedarik etmek için silah endüstrisini geliştirme gayretleri de “kabul edilebilir” sınırlarda kalacak, en azından sosyal bütçelerin sınırlarını zorlamayacaktır.”

Kaynak: Birgun.net