Yargıtay, sanık hakları konusunda AİHM içtihatlarını anımsatan bir içtihat oluşturdu. Kararda, şüpheli ve sanıkların yasal hakları anımsatılarak, bu hakların uygulanmamasının yargılandığı davadan bağımsız olarak tazminat nedeni olduğu vurgulandı. Kararda, hakkındaki yakalama kararı uyarınca yakalandıktan sonra 24 saat içinde mahkemenin önüne bizzat ya da görüntülü olarak çıkartılmayan sanıklara tazminat ödenmesi gerektiği belirtildi.
Yargıtay’ın içtihat niteliğindeki kararı, Kadıköy’de hakkındaki karar uyarınca yakalanan bir sanığın açtığı davada verildi. Sanık, hakkındaki yakalama kararının Gebze’den verildiğini, Kadıköy’de yakalandıktan sonra Ümraniye Cezaevi’ne konulduğunu, mahkemenin önüne ise 12 gün sonra çıkarıldığını belirtti. Sanık, yetkili mahkemenin de ifadesini aldıktan sonra serbest bırakılmasına hükmettiğini belirterek, 12 gün cezaevinde tutulmasının tazminat nedeni olduğunu vurguladı. Yerel mahkeme ise tazminat talebini, sanığın yargılandığı davanın sürmesini gerekçe göstererek reddetti.
Kararda, açılacak tazminat davasının sanıkların yargılandıkları asıl davayla ilgisi bulunmadığından, öncelikli olarak karara bağlanabileceği ifade edildi.

1 saatlik yol
Kararda, somut olayda da davacının en kısa sürede hakim önüne çıkartılmaması nedeniyle tazminat talebinde bulunduğu, yerel mahkemenin ise yargılandığı dava bitmediği için bu davayı karara bağlamadığı kaydedildi. İki davanın bağlantısız olduğunun anlatıldığı kararda, Kadıköy’de yakalanan sanığın, 24 saat içinde hakim huzuruna çıkarılması zorunluluğuna rağmen 1 saat mesafede olan Gebze’ye götürülmediği, bunun yerine Ümraniye Cezaevi’nde bir gece tutulduğu kaydedildi. Sanığın 12 gün sonra Gebze mahkemesince serbest bırakıldığının anlatıldığı kararda, “Sanık aynı gün Gebze’ye götürülebilir ya da ulusal yargı ağı aracılığıyla görüntülü ifade verebilirdi. 12 gün makul süre dahi değildir” denildi.

Görüntülü ifade
Yargıtay, kararı, İzmir’den Aydın’a getirilmeyen bir sanık için de tekrarladı. Kararda, İzmir’le Aydın’ın arasının da 1 saat olduğunu belirterek, sanığın mahkeme önüne çıkartılması ya da UYAP aracılığıyla görüntülü yolla ifadesinin alınması gerektiğini vurguladı.

Sanığın hakları neler?
Temyiz edilen karar Yargıtay’a geldi. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, sanıkların yasal haklarını ve bunlardan hangileri uygulanmazsa dava açılabileceğini şöyle sıraladı:
l Bir sanığın hakim önüne yasal sürede çıkartılıp çıkartılmadığı,
l Kanuni haklarının hatırlatıp hatırlatılmadığı,
l Bu haklardan yararlandırılıp yararlandırılmadığı,
l Tutuklandıktan sonra makul sürede mahkemeye çıkarılıp çıkarılmadığı,
l Tutuklama gerekçeleri kendisine somut olarak bildirilmediği,
l Yakalandığının yakınına bildirilip bildirilmediği,
l Arama kararının ölçüsüz uygulandığı durumlarda tazminat davası açılabilir.

milliyet