PARA DERGİSİ/ Rahime Baş Uçar

Yeni Çek Kanunu iş dünyasında endişelere yol açtı. Yasadaki caydırıcı yaptırımların azlığından şikayet ediliyor. Bazı şirketler çek alırken iş yaptığı firmadan banka teminat mektubu istemeye başladı.

ÇEK ticari hayat için hayati önem taşıyan bir belge. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler arasındaki alışverişin yüzde 70'i bu kağıtlarla dönüyor. Ancak kriz dönemlerinde karşılıksız çek sayısı ve davaları patlıyor. Nitekim son global krizin ülkemizde en derin hissedildiği 2009 yılında karşılıksız çek sayısı 2 milyona kadar dayanmıştı...

Geçen yıl ticari hayatta sular duruldu ve karşılıksız çek sayısı 600 bine kadar indi. Ancak bu durum yargıyı çek davası yükünden kurtaramadı. Yargı sistemimiz geçen yıla kadar halen 2001 krizinin izlerini temizlemeye çalışıyordu.


ENDİŞE EDENLER ÇOĞUNLUKTA

Hem yargının yükünü hafifletmek hemde Avrupa Birliği'ne uyum sağlamak amacıyla geçen ayın sonunda çek kanunu değiştirildi. 31.Ocak 2012 'de TBMM'den geçen yasadaki değişikliğe sevinenler de oldu üzülenlerde. İŞ dünyasının küçük bir bölümü bu değişiklikten mutlu. Çoğunluk ise endişeli ve karamsar. Yeni yasanın yaptırımlarının az olduğunu, ticari hayatta suistimallerin artacağını düşünüyorlar. Çekin itibarının azalacağını ön görenlerin sayısı epey fazla. Nitekim pek çok firma şimdiden çek ile çalışacağı firmadan banka teminat mektubu istemeye başlamış.

HAPİS CEZASI KALKTI.

Önce yeni çek kanununa sevinenlerin cephesinden konuya bakalım. Değişikliğe en çok çek suçları nedeniyle hapis yatan 8000'e yakın kişi ve aileleri sevindi. Zaten yeni yasanın en önemli olan değişikliği de çek suçlarından hapis cezasının ortadan kalkması oldu. Eski yasada karşılıksız çeke adli para cezası uygulanıyordu. Diğer bir değişle çekinin bedelini ödemez ise hapis cezasına çevriliyordu. Çek sahibi 100 TL'lik borcuna karşılık bir gün hapis yatıyordu. Örneğin 10.000 TL'lik karşılıksız çeki için 100 gün hapis cezasına çaptırılıyordu.

Karşılıksız çek nedeniyle hapis yatanların sözcüsü konumundaki KOSİAD'ın ( Küçük ve Orta Ölçekli Sanayici ve İŞ adamalrı Derneği) Ankara şube başkanı Yurdanur GÖDEK yasanın değişmesi ile derin bir nefes aldıklarını söylüyor. Eşinin de eski yasa nedeniyle hapis yattığını belirten GÖDEK " herşeyimizi kaybettik psikolojimiz bozuldu.herşeye sıfırdan başlamak zorunda kaldık" diyor. Halan ankara Kızılayda bir giyim mağazası işleten GÖDEK sözlerini şöyle sürdüyor: Yasadaki değişiklikten sonra piyasayı dolandırıcıların saracağına dair endişler arttı. Ancak bir insanın ticari geçmişine baktığınızda iyi niyetlimi kötü niyetlimi olduğunu anlarsınız. Biz yüzlerce çek ödemiştik. Sonra kriz çıktı ve sadece 2 adet ödemeyince hayatımıza mal oldu. Bence çek alışverişinde karşınızdaki insanın ticari siciline bakmanız gerekiyor.

CEZA DEĞİL İTİBAR ÖNEMLİ

Çek Mağdurlarını savunan Avukat Rahmi OFLUOĞLU'da hapis cezası kalktığı için ticari hayatta sıkıntı yaşanmayacağını düşünüyor. Gerekçesini de şöyle açıklıyor " İş yaşamı çek ile dönüyor. Hiç bir tüccar çekte hapis cezası var diye çekini ödemez. Çekin ödenmesinin tek nedeni ise iş adamlarının ödemediklerinde ticari itibarlarını kaybedecekleri kaygısıdır. İtibar kaybı cezadan daha önemlidir. Değişiklikleri genelde istedikleri doğrultuda bulan OFLUOĞLUNUN tek itirazı çeki karşılıksız çıkanlara 10 yıl süre ile yeni çek karnesi verilmeyecek olması. 10 yıl ticari hayat için çok uzun bir süre olduğunu vurgulayan OFLUOĞLU bu maddenin iş dünyasının genel tepkisini yumuşatmak için konulduğuna inanıyor.