KARISI veya kocası vefat eden erkek veya kadın, resmi nikah yapmadığı sürece dul aylığı alabilir. Resmi nikah yaparsa dul aylığı kesilir.

Evlilik boşanma veya ölümle sona ererse dul aylığı tekrar başlar...

Konuyu biraz açalım ama önce bununla ilgili gelen bir okurumuzun mektubuna yer verelim: “Eşim, kadınım 20.06.2005 günü vefat etti, SGK bana karımın üstünden dul aylığı bağladı. Sonrasında bir hanımla birlikte yaşamaya başladık ve 27.12.2006 günü de resmi nikahla evlendik. SGK benim karımdan gelen dul aylığımı ilk bağladığı 2005 yılından itibaren kesip bana borç çıkardı.

İkinci evlendiğim karımdan 2008 yılı Şubat ayında boşandık, 25.08.2009 günü yeniden evlendik. Tekrar Kasım 2013 ayında tekrar boşandık. Eski karımdan tekrar dul aylığı bağlayın diye SGK’ya dilekçe gönderdim.

Bana boşandığın ikinci karınla birlikte yaşıyorsun diye dul aylığı bağlamadılar. Ali Bey benim hakkım değil mi bu aylık?” (İsmi saklı-Uşak)

Sayın okurum, SGK iki yerde hata etmiş. Vefat eden eski karınızdan resmi nikahınız olmayan her ay için dul aylığı alma hakkınız var.

AK Parti’nin getirdiği yeni düzenleme boşanan kadınlara ‘eski kocanla değil başka erkekle yaşa’ der gibidir. Çünkü, ‘Sosyal Güvenlik Reformu’ da denilen ve 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 Sayılı Kanun’a göre; 

“..Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir” denildiğinden SGK’dan ana-babalarından yetim aylığı alan kadınlar ve erkekler sadece eski eşleriyle beraber yaşamaya devam ediyorsa aylığı kesilir ama başka bir erkekle veya kadınla aynı evde yaşasa da aylığı kesilmez….

Resmi nikah yoksa dul aylığı yasaldır

Sosyal güvenlik mevzuatımız gereğince bir kadının veya erkeğin vefat eden eşinde dolayı dul aylığı alabilmesi için resmi nikahlanmaması yeterlidir. Başkaca bir şart yoktur.

Yani evlenmeyen dul erkek veya kadınlar vefat eden eşlerinden aylık alırken, --İşe girseler de, --Emekli olsalar da aldıkları dul aylıkları kesilmez.Nikah masasında neye evet dediğinizi biliyor musunuz?

‘Ali Bey ne diyorsun sen, tabi ki biliyoruz’ dediğinizi duyar gibiyim ama sorduğum o değil hukuk açısından ‘EVET’in anlamını biliyor musunuz? Evlenecek olanlar nikah masasında size sorulan soruya evet derken hukuken neleri değiştirdiğinizi hiç düşündünüz mü? Yani evet dediğimiz şey nedir?

Esasen ‘Evlilik’ iki kişi arasında, resmi makamlar önünde yapılan sözleşmedir ve kadın ile erkek resmi nikâh ile evlenmekle Medeni Kanun gereğince karı-koca sıfatlarını aldıkları gibi bir de; 1-Miras hukuku açısında birbirlerinin mirasçısı olurlar yani kim vefat ederse, sağ kalan vefat edene mirasçı olur. Yani eşinize ‘EVET’ derken ben ölürsem mirasçımdır dediniz.

2-Sosyal güvenlik hukuku açısından yaşarlarken bakmakla yükümlü kişi, vefatları halinde ise hak sahibi olurlar. Yani dul aylığımı alabilire ‘EVET’ dediniz.

*Sağken aralarında resmi nikâh olması nedeniyle çalışan eş, çalışmayan eşinin sağlık ve sosyal güvencesini sağlar. *Ölümle ise hak sahibi olurlar ki sağ kalan ölenin aylığını dul sıfatıyla almaya devam eder.

Boşanmayla hukuken neyi değiştiririz?

Evlilik memuru ve şahitler önünde yapılan bir sözleşmedir.

Ancak evliliği sona erdirme yetkisi sadece hakimdedir. Yani evlilik sözleşmesini ancak ve ancak bir mahkeme sona erdirebilir ve boşandığımız anda evliliğin iki önemli sonucu olan miras ve sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan haklarımız da ortadan kalkar.

Boşanan kadınlara ana-babadan yetim aylığı Sosyal Güvenlik Hukuku gereğince, boşanma ile resmi nikahı biten kadın veya erkeğe varsa vefat etmiş ana-babası üzerinden yetim aylığı bağlanabileceği gibi eğer ilk evliliği varsa ve ilk eşi vefat etmişse onun üzerinden dul aylığı alma hakkı ortaya çıkmaktadır.

Boşanan kadın veya erkek boşanma tarihinden sonra SGK’ya müracaat ederse kendisine dul veya yetim aylığı bağlanacaktır.Boşandığı eşiyle aynı evi paylaşırsa kadının YETİM aylığı kesilir Sosyal güvenlik mevzuatında daha önce hiç yok iken “Sosyal Güvenlik Reformu” ile yeni bir olay daha literatüre eklenmiştir. 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Gelir ve aylık bağlanmayacak haller” başlıklı 56’ncı maddesinin son fıkrasına göre; 

“...Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96’ncı madde hükümlerine göre geri alınır” hükmü getirilmiştir.

Ancak bu kural sadece SSK ve Bağ-Kur’dan yetim aylığı alan kadınlar için geçerlidir.

Başka erkekler veya kadınla yaşarsa aylık kesilmez Aynı kadın, eski kocasıyla değil ama bir başka erkekle aynı evde yaşamaya devam ederse aylığın kesilme riski yoktur.

Çünkü, Kanun sadece boşandığı eşiyle birlikte yaşaması halinde dul-yetim aylığının kesilmesini öngörmektedir.