Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 2005'te çıkarılan "Engelliler Hakkında Kanun" ile bin 500 maddelik "Engelliler Hukuku" oluşturuldu ve engelli vatandaşların tüm hakları yasal çerçeveye oturtuldu.
Kanunla, bu kişilerin sosyal yaşama katılımlarının önündeki engellerin kaldırılması, istihdam, eğitim gibi haklarının güvenceye alınması, rehabilitasyonları ve istihdamlarına yönelik kapsamlı düzenlemeler gerçekleştirildi.
Türkiye BM Sözleşmesi'ne taraf oldu
Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'ye taraf olarak engelliler için en kritik adımlardan birini attı.
30 Mart 2007'de imzaya açılan sözleşmeyi aynı tarihte imzalayan ve 2009'da da sözleşmeye resmen taraf olan Türkiye, sözleşmenin Ek İhtiyari Protokolü'nün onaylanmasına ilişkin süreci de 10 Şubat 2015'te tamamladı.
"Sakat, özürlü, çürük" tarih oldu
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca 2013'te yapılan yasal değişiklikle, engellileri rencide eden ifadelerin de mevzuattan çıkarılması sağlandı. Mevzuatta bulunan "sakat", "özürlü", "çürük" ibareleri "engelli" olarak değiştirildi.
Ayrıca 2014'te 6518 sayılı yasada yapılan değişiklerle, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun güncellenerek, BM Engelli Kişilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'ye uyum sağlanmış oldu.
Bakım merkezlerine yeni standart
Engellilere hizmet veren özel bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin insan haklarına yaraşır modern standartlara kavuşturulması ve merkezlerdeki bakım elemanlarının niteliklerinin geliştirilmesi amacıyla da çeşitli düzenlemeler gerçekleştirildi.
Kurumlarda 2002'de her 30 engelliye bir bakım elemanı düşerken, yasal iyileştirmelerle her 6 engelliye bir bakım elemanı verilmesi zorunluluğu getirildi. Ayrıca engellilere bakacak personelin mesleki donanımlarında olması gerekenler ile özel bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin standartlarına yönelik iyileştirmeler yapıldı.
Merkezi sınav sistemi getirildi
Türkiye'de ilk kez engellilerin kamuya atanmasına yönelik 2011'de ayrı ve merkezi sınav uygulaması getirildi. "Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı" olarak adlandırılan uygulama sayesinde 2002'de engelli kontenjanında memur olarak çalışan sayısı 5 bin 777 iken, bu rakam Nisan 2017 itibarıyla 48 bin 947'ye çıktı.
Uygulama öncesi 2011'de 20 bin 829 olan engelli memur sayısı bugün itibarıyla iki kattan fazla artarken, kamudaki engelli memur kontenjanı kota açığı 13 bin 967'ye indi.
Gece nöbeti ve vardiyaya son verildi
Bakanlıkça yapılan yasal düzenlemeyle 2011'den itibaren engelli memurların gece nöbeti ve vardiyasına kalmaması, mesai ve dinlenme sürelerinin farklı belirlenebilmesi de sağlandı.
Korumalı iş yerleri
İş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelliler için çalışma ortamının özel düzenlendiği korumalı iş yerlerine ilişkin yeni düzenleme ve tedbirleri içeren "Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik" 26 Kasım 2013'te yürürlüğe girdi. Ayrıca korumalı iş yerleri için zihinsel veya ruhsal engelli istihdamı şartı getirildi. Bakanlık, korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin ücretlerine karşılık işverenlere prim desteği sağlamaya başladı.
İşaret dili zorunlu ders oldu
Türkiye'de engellilerin eğitimine ilişkin de pek çok yeni düzenleme hayata geçirildi.
Bu kapsamda "işaret dili" tüm yükseköğretim programlarına seçmeli ders olarak eklendi. Özel eğitim öğretmenliği programlarında ise işaret dilinin önce seçmeli ders, 2014-2015 eğitim öğretim yılından itibaren ise zorunlu ders olması sağlandı.
Kaynak: AA
