İbra Sözleşmeleri (ibraname) Türk Hukuku’nda ilk kez 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun( TBK) 132. ve 420. Maddelerinde düzenlenmiş olup, TBK’nın yürürlüğü öncesinde Yargıtay içtihatları ile şekillenmiştir.

TBK’nın 420. Maddesinde ise ibranamenin geçerlilik koşulları açıkça vurgulanmıştır. Buna göre işçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin;

yazılı olması,

ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması,

ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi,

ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması
şart koşulmuş ve bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibranamelerin kesin olarak hükümsüz olacağı beliirtilmiştir.

Kanun uyarınca, hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmünde olup, bu durumda dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunlu kılınmıştır.

Buraya kadar sayılan hususlar 6098 Sayılı TBK’nın yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra düzenlenen ibra sözleşmeleri için geçerli olup, Kanun’un yürürlük tarihinden önce düzenlenen ibra sözleşmelerinin geçerliliği Yargıtay içtihatları uyarınca değerlendirilmelidir. Nitekim, bu husus T.C. YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ’nin T. 30.4.2015, E. 2015/11502, K. 2015/7778 sayılı kararında da vurgulanmış olup; “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra düzenlenen ibra sözleşmeleri için yasal koşulların varlığı aranmalıdır. Ancak 6098 Sayılı Borçlar Kanununun yürürlükte olmadığı dönemde imzalanan ibranamenin geçerliliği sorunu, Dairemizin konuyla ilgili ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. İbranamenin feshi izleyen bir aylık süre içinde düzenlenmesi ve ödemelerin banka kanalıyla yapılmamış oluşu 01.07.2012 tarihinden önce düzenlenen ibra sözleşmeleri için geçersizlik sonucu doğurmaz.” Şeklindedir.

Av. Gülden TÜRKYAMAN
HÜRSES