Başbakanın Diyarbakır konuşması genel affı yeniden gündeme taşıdı. Genel af konusunun uzun zamandan beri hükümetin gündeminde olduğu biliniyor ancak çıkarılacak genel affın sınırlarının ne olacağı tartışma konusu. Genel affın sınırları konusunda başbakanın kafası net değil. Başbakan bir konuşmasında “meclisin insanlara karşı işlenen suçları affetme yetkisi olamaz, af devlete karşı işlenen suçlar için çıkarılabilir” demişti .
Bu tanıma uygun bir genel af çıkarılabilir mi? Bu soruya cevap vermek çok zordur. Siyasi amaçları için adam öldürene af, başka nedenlerle adam öldürene af yok.. Bu düşünülebilir mi? Ya da PKK’ya silah temini için silah kaçakçılığına af veya uyuşturucu ticaretine af, bu suçları sırf kişisel gelir sağlamak için yapanları af dışında bırakmak.. Bu konuda sorular çoğaltılabilir.. Kesin olan bir şey var; “Barış Süreci” bir genel affa gebe ancak nasıl bir genel af sorusuna henüz bir yanıt bulunabilmiş değil, bu konuda başbakanın da kafası net değil..
Genel affın anayasa boyutu
Genel ve özel af TBMM’nin yetkisindedir, bazı özel koşullarda Anayasa, Cumhurbaşkanına da bu yetkiyi tanımıştır ancak Cumhurbaşkanın af yetkisi konumuzun dışındadır. TBMM, anayasanın 87. Maddesine göre beşte üç çoğunlukla genel ve özel af yasası çıkarabilir. TBMM’nin bazı orman suçları için genel ve özel af çıkarması anayasanın 169. maddesi ile yasaklanmıştır.
TBMM 550 milletvekilinden oluşmaktadır. TBMM üye tam sayısının beşte üçü ile özel ve genel af yasası çıkarabileceğine göre genel ve özel af için 330 milletvekilinin oyu yeterlidir.
Bazı suçları af kapsamı dışında bırakmak anayasanın yasalar önünde eşitlik ilkesine aykırı mıdır?
Anayasanın 10. maddesine göre “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.”
Anayasa Mahkemesi kararları
Anayasa mahkemesi bir kararında TBMM çıkaracağı aflarda “..değişik türde suç işleyenlerin, ya da değişik cezalara çarptırılanların aftan değişik ölçülerde yararlanmalarını, üstelik, haklı nedenler varsa, bir kesimin hiç yararlanmamasını sağlamaya yetkilidir. Bu tür düzenlemelerin yasa önünde eşitlik ilkesini zedelediği de öne sürülemeyecektir” demektedir. (67/14E/K.- 13.03.1979 R:G: 24.05.1979-16646-K.D, s.17 sh 111)
Anayasa Mahkemesi bir başka kararında TBMM “affa yetkili olduğu gibi affın kapsamını da belirlemeye yetkilidir” demektedir.
Anayasa Mahkemesi bazı suçların af kapsamı dışında bırakılmasını veya aftan farklı ölçülerde yararlanmasını yasalar önünde eşitlik ilkesine aykırı bulmamaktadır.
Ancak Anayasa Mahkemesinin görüşüne rağmen, bu konu akademik çevrelerde tartışılmaktadır.
Affın siyasi boyutu
Barış Sürecinde bir genel af çıkarılması, PKK sanıklarının ve hükümlülerinin serbest kalması hiç şüphesiz toplumun bir kesiminde büyükbir tepkiye yol açacaktır.
Ergenekon, balyoz ve benzerleri için genel af
TBMM’si Anayasa Mahkemesi’nin görüşü doğrultusunda çıkaracağı bir genel af yasasında darbe suçlarını af kapsamı dışında bırakabilir
Peki, bu siyaseten mümkün mü?
PKK’lere af çıkarıp Ergenekon, Balyoz ve benzeri davalardan sanık veya hükümlüleri af kapsamı dışında bırakmak toplumsal barışa büyük zarar verecektir. Bu nedenle böyle bir riski hükümetin göze alabileceğini düşünmüyoruz..
Siyaset dışı suçlara af
Hükümetin siyaset dışı, adi suçlu diye anılanları af kapsamı dışında bırakması yukarıda açıklanan Anayasa mahkemesi görüşüne göre mümkündür ancak hükümete karşı büyük bir güven kaybına neden olacağı için biz bunu da mümkün görmüyoruz. PKK’li katile af, diğerine af yok.. Bu açıklanamaz..
Sonuç olarak görünen o ki Barış Sürecinde çıkarılacak af ile hapishaneler boşalacaktır.
Genel af yolda diyebiliriz..
adaletbiz Hukuk Servisi
