CPJ’nin raporuna göre, cezaevinde bulunan 49 gazeteci ile ‘dünya birincisi’ olan Türkiye’yi, 45 gazeteci ile İran, 32 gazeteci ile Çin, 28 gazeteci ile Eritre, 15 gazeteci ile Suriye, 14 gazeteci ile Vietnam, 9 gazeteci ile Azerbaycan, 6 gazeteci ile Ethiopia, 4’er gazeteci ile de Özbekistan ve Suudi Arabistan izledi. 

TÜRKİYE, İRAN VE ÇİN YÜZÜNDEN CEZAEVİNDEKİ GAZETECİ SAYISI YÜKSELDİ 
New York merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ-Comittee to Protect Journalists), 2012 yılına ilişkin cezaevinde bulunan gazetecilere ilişkin raporunda, dünyada hapiste bulunan gazeteci sayısının bu yıl rekor sayıya ulaştığını, ‘Türkiye’nin gazeteci hapseden ülkeler arasında en kötüsü’ olduğunu açıkladı. Türkiye’de basın özgürlüğüne ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulunulan raporda, ‘CPJ’nin 1990 yılında global araştırmalar yapmaya başladığından bu yana, sayının en yüksek noktaya çıkmış olmasında ve 1996’daki 185 kişilik eski rekorun kırılmasında Türkiye, İran ve Çin’de çok sayıda gazetecinin hapsedilmesinin katkısı var’ görüşü dile getirildi. 

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) bulgularına göre 2012 yılında cezaevindeki gazeteci sayısı dünya çapında rekor düzeye ulaştığını belirtti. CPJ, dünyada gazetecilerin hapse atılmasını rekor sayıya taşıyan koşulların, ‘bazı ülkelerde yasaların gazetecilik mesleğini terörizm ve devlete karşı işlenen suçlar ile aynı olarak nitelendirilmesine’ bağladı ve ‘bu yasaların eleştirel işler yapan editör ve muhabirlere karşı geniş çaplı olarak kullanılmasının payı bulunduğu’ saptamasını yaptı. Raporda, CPJ’nin 1 Aralık itibariyle parmaklıklar ardında 232 gazeteci bulunduğunu saptadığı, bunun da 2011 rakamlarına göre 53 kişilik bir artış gösterdiği vurgulandı. 

Dünyada, en çok gazeteciyi hapse atma konusunda rekor kıran ilk üç ülkenin başta Türkiye ile İran ve Çin olduğu belirtilen raporda, ‘Bu üç ülkede de, devlet karşıtı cürümlere ilişkin muğlak yasalar muhalif görüşleri susturmak için kullanılıyor. 2012 yılında dünya çapında gazetecilere karşı en sık kullanılan devlete karşı işlenen cürüm suçlamaları, terörizm, vatana ihanet ve darbecilik girişimi oldu. CPJ sayımına göre dünya çapında en az 132 gazeteci bu tip suçlamalar sonucu hapiste bulunuyor’ görüşü savunuldu. 

‘DEVLETE GÖRE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE TERÖRİZM ARASINDA FARK YOK’ 
Gazetecileri Koruma Komitesi’nin raporunda şu görüşlere yer verildi: "Parmaklıklar ardında 49 gazeteciyle dünyanın gazeteci hapseden ülkeleri arasında en kötüsü olan Türkiye’de yetkililer onlarca Kürt muhabir ve editörü terörizmle ilgili suçlamalarla ve diğer bazı gazetecileri de hükümet karşıtı komplolara iştirak suçlamasıyla içeride tutuyor. Türkiye’de hapsedilen gazetecilere dair 2012 yılında geniş çaplı bir araştırma gerçekleştiren CPJ, daha önceki sayımlarında yer almayan pek çok davanın gazetecilikle ilgili nedenlerden olduğunu kesinleştirdi ve böylece ülkedeki toplam rakam önemli ölçüde yükseldi. CPJ, kapsamı geniş tutularak yazılmış terörle mücadele ve ceza kanunlarının Türkiyeli yetkililere yasadışı gruplara dair haber yapmayı ve hassas konuları incelemeyi doğrudan terörizm veya devlet karşıtı aktivite kapsamına alma imkânı sağladığı bulgusuna ulaştı. Cezaevinde bulunlar arasında yer alan ülkenin tek Kürtçe gazetesi Azadiya Welat’ın Genel Yayın Yönetmeni Tayyip Temel; yasadışı bir Kürt örgütüne üyeliğe dair suçlamalar sonucunda 20 yılı aşkın hapsi isteniyor. Devletin gösterdiği deliller ise yalnızca yayımlanmış işleri, meslektaşları ve haber kaynakları ile yaptığı telefon görüşmelerinin kayıtları." 

İKİNCİ SIRADA İRAN VAR 
Raporda, parmaklıklar ardında 45 kişiyle gazeteci hapsetme alanında dünyanın en kötü ikinci ülkesinin İran olduğu ve ihtilaflı 2009 başkanlık seçimlerinden bu yana bir baskı dönemi sürdüğü belirtildi. İranlı yetkililerin, bir yandan gözaltındaki bazılarını altı haneli kefalet bedelleri karşılığında serbest bırakma, bir yandan da yeni tutuklamalar yapma yoluna gittiği belirtilen raporda, 'Hapistekiler arasında İranlı Kadınlar Kulübü adlı kadın sorunlarına odaklanan internet sitesinin ödüllü editörü Jila Beni-Yakup da bulunuyor. Eylül ayında aldığı bir yıllık hapis cezasını yatan gazeteci, 2009 seçimleri sırasında yazdığı makaleler sayesinde "rejim karşıtı propaganda yapma" ve "başkana hakaret" suçlarından mahkûm oldu. Gazeteci kocası Behman Ahmadi Emuyi şu anda yine devlete karşı işlenmiş suçlardan dolayı beş yıllık bir hapis cezasını çekmekte' diye yazıldı. 

ÜÇÜNCÜ ÜLKE ÇİN 
CPJ’nin raporunda, gazeteci hapsetmede en kötü ülkeler arasında üçüncü sıradaki ülkenin Çin olduğu, Çin yönetiminin muhalif görüşlü internet yazarları ve etnik azınlık grupları üzerine haber yapan gazetecilere karşı devlete karşı işlenen cürüm suçlamalarını büyük çapta kullandığı belirtildi ve 'Çin’de hapisteki 32 gazeteciden 19’u 2008’de başlayan etnik gerginlikleri işleyen Tibetliler ve Uygurlar. Hapistekilerden biri olan belgesel yapımcısı Dhondup Wangchen Tibetlilerle Çin yönetimi altında nasıl yaşadıklarına dair röportajlar yapmasının ardından hapsedildi. CPJ, Wangchen’e 2012 Uluslarası Basın Özgürlüğü Ödülleri’nden birini sundu. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Asya Başkan Yardımcısı Phelim Kine, ‘Devlet tarafından ‘en hassas’ diye kabul edilen alanlarda – Çin’in sorunlu etnik bölgeleri Tibet ve Sincan – haber yapan gazeteciler en çok korunmasız olanlar' dedi. 'Bu bölgelerde yaşayan ve çalışan gazeteciler sadece devletin tüm gazetecileri için çizdiği kırmızı çizgilerden dolayı değil, ayrıca değişen gri çizgilerden dolayı da endişeliler; Çin devletinin güvenlik seviyesi her zamankinden daha yüksek seyretmekte’ görüşüne yer verildi. 

CPJ’nin raporuna göre, hapiste bulunan 49 gazeteci ile ‘dünya birincisi’ olan Türkiye’yi, 45 gazeteci ile İran, 32 gazeteci ile Çin, 28 gazeteci ile Eritre, 15 gazeteci ile Suriye, 14 gazeteci ile Vietnam, 9 gazeteci ile Azerbaycan, 6 gazeteci ile Ethiopia, 4’er gazeteci ile de Özbekistan ve Suudi Arabistan izledi. 

dha