Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ’ın gündeme getirdiği zengin vergisine açıklık getirdi. Vergi oranlarıyla oynanmayacağını açıklayan Şimşek, bazı imtiyaz ve istisnaların azaltılmasının gündemde olduğunu, gayrimenkulde ise şehirden elde edilen rantların vergilendirileceğini açıkladı. 
İstanbul ’da gazetelerin ekonomi editörleriyle bir araya gelen Şimşek, hem geçen bir yılı değerlendirdi hem de vergi mükelleflerini yılın son günlerinde huzursuz eden iki konuya açıklık getirdi. 2013’ün önceliklerini ‘kayıtdışılıkla mücadele, vergi, hukuk güvenliği, öngörülebilirliği arttırma, mevzuatın tereddütlere mahal vermeyecek şekilde netleştirilmesi, adalet sisteminin hızlandırılması, vergi sisteminin basitleştirilmesi” olarak açıklayan Şimşek, “Gerek Vergi Usul Kanunu, gerek Gelir Vergisi Kanunu konularında epey mesafe kat ettik, ben inanıyorum ki 2013’ün ilk yarısında bunlar bir şekilde Meclis gündemine gelir’ dedi. 
Gelir vergisi reformunun tasarı aşamasında olduğunu, yani kesinleşmiş bir konunun olmadığını dile getiren Şimşek, zengine vergi konusu ile ilgili olarak, “Genel olarak vergide adaleti sağlamaya yönelik, zenginden daha fazla vergi demek, o demek, vergide adaleti sağlamaya yönelik düzenlemeler. Yani o konuda çabalarımız var, o çabalar yoğunlaşarak devam edecek” açıklamasını yaptı. Şimşek’in gayrimenkulden bütçe uygulamalarına kadar çeşitli konulardaki açıklamalarından başlıklar şöyle: 

Beyanname sistemi 
Beyanname sistemine geçilirse kişinin faiz, temettü, kira gibi birden fazla gelir kalemleri bir bütün olarak değerlendirilecek. Girdiği dilime göre vergi verecek. Daha fazla sayıda kişi elde ettiği gelirler için beyanname verecek. Örnek şu anda sporculardan faiz gelirinin üzerinde yüzde 15 stopaj alıyoruz. 100 bin lira gelir elde etseniz de yüzde 15 stopaj ödüyorsunuz. Yeni düzenlemeyle biz diyeceğiz ki, ‘Bu normal vergi oranlarına tabidir, 100 bin lira, yüzde 35 vergiye tabi olacak.’ 

Kayıtdışı istihdam 
Türkiye ’de kayıtdışı istihdam yüzde 38. Bu rakam 2002’de yüzde 52’ydi. Düştü ama hâlâ çok yüksek. Türkiye’de asgari ücretle çalışan oranı yüzde 47 ama muhtemelen yüzde 10’u aşmaz. Çalışma Bakanlığı’yla bir çalışma yapıyoruz. Herhangi bir çalışanınızı asgari ücret üzerinden göstermeye çalışıyorsunuz. Meslek kodunu giriyorsunuz, diyelim ki doktor. Devlet, hiçbir doktoru asgari ücrete çalıştıramayacağınızı biliyor. Asgari ücret üzerinden göstermeyi sistem kabul etmeyecek. 

Kaçağı yüksek sektörler 
Türkiye’de gelir vergisi yüzde 15’le yüzde 35 arasında. Birçok Avrupa ülkesinde yüzde 20-yüzde 50 arasında. Ama bizdeki gelir vergisinin milli gelire oranıyla oradaki gelir vergisine oranı, onlarınki bizim iki katımız. Türkiye OECD ülkeleri arasında en düşük kurumlar vergisine sahip ülkelerden bir tanesi, yüzde 20’di. Yeni yatırımlar için yüzde 2’ye kadar düşüyor. Ama gelin görün ki, kurumlar vergisinin yine milli gelire oranını yine OECD ülkeleriyle karşılaştırın, en düşüklerden. Vergi oranları etkilidir ama tek başına belirleyici değildir. Esas olan, vergi kaçırmaya yönelik müeyyideler, denetim, vergi bilinci. 

Emlak rayici ve şehir rantları 
Konutta KDV farklılaştırmasının amacı daha yüksek değerli konut alan, daha yüksek vergi verecek demek. Halihazırda konut değerinden bağımsız 150 metrekareye kadar konut teslimleri yüzde 1’lik, 150 üzeri yüzde 18 KDV’ye tabi. Bu metrekare esaslı sistem vergi adaletine uygun değil. Biz konutun değerini de kavrayacak daha adil bir sistem çabası içerisindeyiz. Arsanın değeri de ele alınabilir, konutun değeri, bulunduğu yer de alınabilir. Örnek vereyim, Şişli’de emlak vergi değeri 250 ile 499 lira arasında sıfır yer varmış. Yine Şişli’de emlak vergi değeri 500-999 lira arasında olan yer de sıfırmış. Dolayısıyla, bizim değerleme sistemini kökünden değiştirmemiz lazım. İkinci husus; konutun değeri. Ama daha nihai kararı vermedik. Ayrıca Gelir Vergisi reformunda bazı düzenlemeler yapmayı planlıyoruz. Bunlardan biri şehir rantları. Diyelim ki gittiniz imarsız bir arsa aldınız. Gelişti, imar geldi ve fiyatlar katlandı. Beş yıl elinizde tuttuğunuz için o kazanç elde ettiğiniz rant hiç vergiye tabi değil. Artık, önemli bir kazanç elde ettiyseniz o kazanç vergilendirilecek. 

Ekonomİ İle İlgİlİ tespİtler 
Enflasyon hedeflere yaklaştı. Cari açık kontrol edilebilir noktada. 
AB tanımlı brüt kamu borç stokunun GSYH’ye oranı yüzde 36’ya inecek. 
2013’ün özeleştirme hedefi şimdiden tamam. Hazine’ye aktarılabilir 
4.5-5 milyar liralık nakit var. 
Özelleştirmesi tamamlanmış, onay aşamasında 10 milyar dolarlık kaynak var. 
2013’ün başında öngördüğümüz özelleştirme hedefini aştık. 

2013 daha iyi bir yıl olacak 
2012’yi ‘sıkıntılı’ bir yıl olarak görüyoruz ve çeşitli ortamlarda ‘temkinli olacağız’ açıklamaları yaptık. Muhtemelen 2013, reel ekonomik aktivite ve bunun bütçeye yansımaları anlamında 2012’ye göre biraz daha iyi olması ihtimalini yüksek gördüğüm bir yıl. Dolayısıyla, 2013’e ilişkin görünüm daha pozitif. Bunun iki temel faktörü var: Dışarıdaki gelişmeler, birtakım riskler olmakla birlikte ümit verici. 

Tefecilerin kökünü kazımak istiyoruz 
Bütün yazarkasalar POS cihazlarıyla entegre olacak. Yazarkasa, bir ödeme yapılır yapılmaz veya POS makinesinden kart geçer geçmez bilgisi bize gelecek. Fiş, otomatik olarak kesilmiş olacak. Bir geçiş dönemi öngördük. Ama sonuç itibariyle hedef bundan sonra bütün yazarkasadan bağımsız bir POS cihazının olmaması. Bu tefecilerin maliyetini yükseltecek diye düşünmüyoruz, tefecilerin kökünü kazımak istiyoruz. 

Kayıp kaçak için 18 sektörü inceliyoruz 
Vergi Denetim Kurulu’nda Organize Vergi Kaçakçılığıyla Mücadele Grup Başkanlığı kurduk. Bir; kıymetli taşlar sektöründe vergi kayıp ve kaçağının tespiti ve önlenmesi. İki; elektronik ticaret kapsamında kayıp ve kaçağının tespiti. Üç; sigara kaçakçılığı yoluyla vergi kayıp ve kaçağı. Çay üretim sektöründe kaçak sokulan çayların kullanılıp kullanılmadığı. İmtiyaz ve işletme hakkı devir sözleşmeleriyle faaliyette bulunma izni verilen mükelleflerin vergi kanunları karşısındaki durumlarının ortaya konulması. Bunun gibi 18 sektör inceleniyor. Döviz büroları, akaryakıt kaçakçılığı, gözlükte haksız KDV iadeleri, otogazda ÖTV kaçağı, lüks araç ithalatı, şehir içi taşıma.
JALE ÖZGENTÜRK / Arşivi-RADİKAL