Bugün darbenin 33. yıldönümü. Aradan geçen yıllar o dönemin uygulamalarını değiştirmedi. Eylemlerde yine binlerce gözaltı yaşanırken insanlar polis tarafından acımasızca öldürülüyor
ALİCAN ULUDAĞ
ANKARA - 12 Eylül 1980 askeri darbesinin üzerinden bugün tam 33 yıl geçti. Aradan geçen 33 yılda yaşananlar “12 Eylül rejimi sürüyor” yorumlarına neden oldu. Darbecileri yargıladığını söyleyen AKP iktidarının bugünkü uygulamaları 12 Eylül döneminden izler taşıyor. 12 Eylül’de “asker” baş aktördü, bugünse yerini “polis” aldı. Son Gezi eylemlerinde binlerce kişi gözaltına alındı. Polisin eylemlere müdahalesinde 5 kişi öldü. Atılan gaz bombaları nedeniyle 10 kişi gözünü kaybetti, onlarca insan yaralandı. Diğer yandan 12 Eylül döneminde Alevi köylerine cami yapılması uygulaması, bu dönemde taktik değiştirerek “cami-cemevi” adı altında sürüyor.
Cumhuriyet’in yaptığı derlemeye göre AKP’nin 12 Eylül tablosu şöyle:
Gezi’de halka zulüm: Gezi Parkı’da başlayıp tüm Türkiye’ye yapılan eylemlere polisin müdahalesi sert oldu. Ankara’da eylemlerin ilk başlangıcında bir gecede 500’ün üzerinde kişi gözaltına alındı. Emniyet’te yer kalmayınca gözaltındakiler spor salonuna alındı. Bu görüntü 12 Eylül dönemini anımsattı.
Askerin yerini polis aldı: 12 Eylül’de başaktör askerken AKP hükümeti döneminde bunun yerini polis aldı. Polislerin özellikle silah kullanma yetkileri arttırıldı. Sokak ortasında dur ihtarına uymayan çok sayıda kişi vurularak öldürüldü.
İşkence sürüyor: Hükümetin “sıfır tolerans” dediği işkence olayları bitmedi. Engin Çeber cezaevinde gardiyanlar tarafından dövülerek öldürüldü. Festus Okey gözaltındayken polis tarafından vurularak hayatını kaybetti. İzmir’deki Karabağlar Polis Merkezi’nde, 2011 yılı Temmuz ayında gözaltına alınan Fevziye Cengiz, polisler tarafından dövüldü.
Fişleme bitmedi: 12 Eylül döneminde 1 milyon 683 bin kişi fişlendi. Bu iktidar fişlemeyi “suç” haline getirdi, ancak bizzat hükümetin emrindeki polis, jandarma ve MİT fişlemeyi sürdürdü. Tunceli Hozat’ta jandarma ve polis tarafından ilçede çok sayıda kamu görevlisi ve vatandaşın fişlendiği ortaya çıktı. Diğer yandan 15 CHP’li vekil hakkında hazırlanan fişleme notları da basında yer aldı.
Yasadışı dinleme: AKP döneminde çok sayıda yargı mensubu, asker, siyasetçi yasadışı şekilde dinlendi ve kayıtları internette yayımlandı.
Cezaevleri doldu: 12 Eylül döneminde cezaevlerinde toplam tutuklu ve hükümlü sayısı 70 bin 172 iken, bu rakam günümüzde ikiye katlandı. 16 Temmuz 2013 tarihi itibariyle cezaevlerinde 132 bin 228 kişi bulunuyor. Her yıl yeni ve “modern” F Tipi hapishaleler yapılıyor.
Siyasi davalar arttı: 12 Eylül döneminde Dev-Yol, Dev-Sol, Barış Derneği gibi siyasi davalar vardı. Bu davalar günümüze kadar sürmüş ve zamanaşımından düşmüştü. AKP dönemi ile de “siyasi” olarak Ergenekon, Balyoz, KCK gibi davalar açıldı. 8 milletvekili hapiste.
Tutuklulukta sınır yok: 1980 darbesiyle gözaltına alınan insanlar yıllarca cezaevlerinde tutuklu kalırken bu sorun AKP döneminde de zirveye çıktı. Ergenekon davasında gazetemiz yazarı ve CHP milletvekili Mustafa Balbay’ın da bulunduğu çok sayıda kişi yıllardır dört duvar arasında.
Cumhuriyet
