ZİVER BÜYÜKTAŞ /EYÜPHAN KILIÇ
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya, anayasaların toplumsal bir sözleşme olduğunu, bu sözleşmenin asli olan tarafının da millet olduğunu söyledi. İyimaya yeni yapılacak anayasının da 1982 anayasasındaki 'bubi tuzaklarından' arındırılması gerektiğini belirterek "TBMM'den geçse bile milletini onayına sunmalıyız" değerlendirmesinde bulundu. KARAR'a yeni anayasa hakkında önemli değerlendirmelerde bulunan İyimaya'nın konuşmalarının satır başları şöyle oldu:
YETKİ HÜKÜMETTE DEĞİL
"Anayasa yapma yetkisi partilerin tekelinde değil. Hükümetler böyle bir teklif hazırlayamaz. Anayasa teklifleri sadece milletvekilleri tarafından verilebilir. Milletvekilleri oyları ile karar verir. Parmakların akılları olsaydı demokrasiyi yutan ejderhalar türemezdi. O parmaklar egemenliğe sahip olmalı. "
VESAYETİN İKAMETGAHI
"1982 Anayasası dahil, 1876'dan beri bütün anayasalar millet tarafından değilaralarında padişah, bürokrasi, askeri siyasi elitler gibi güçler tarafından yapıldı.Cumhurbaşkanlığının önceki makamının bulunduğu Çankaya tamamen devleti önceleyen, millete güvenmeyen, özgürlüklerin gelişmesini kaygıyla karşılayan bir iradenin merkezi durumundaydı. Cumhurbaşkanını halk seçmeden önce Anayasa'da vesayet organının ikametgahı Çankaya olmuştur."
TOPLUMSAL UZLAŞMA
"Yeni anayasa TBMM'de yüksek bir oy oranı ile kabul edilse bile mutlaka referanduma gidilmeli toplumsal uzlaşma sağlanması lazım. Yeni anayasanın parlamentoda -335 olur, 380 olur- kabul edilmesi halinde Türk toplumunun yüzde 80'inin onay vereceğini, o iradeye katılacağını, kendisinin iradesi olarak kabul edileceğini öngörüyorum. Bir risk görmüyorum."
MECLİS'İN YETKİSİ VAR MI
"Bu konuda bütün partilerde bin konsensus var. Bu tartışma artık yürürlükten kalktı. Buna 'süprapozitif değer' diyoruz. Kurulu iktidar, bütün partiler, sosyolojik renkleri temsil eden siyasal farklar bir konuda uzlaşmışsa onun artık temel bir norma dönüşmesi gayet bu normaldır."
TÜRKİYE'NİN İLK 4 MADDEYLE KAVGASI OLMAZ
"Anayasının değiştirilemez, değiştirilmesi teklif edilemez maddeleri, anayasa değişikliğiyle ilgilidir, yeni anayasanın yapılmasıyla ilgili değil. Eski anayasa yürürlükten kalkacak, yeni anayasa yürürlüğe girecek. Türkiye'nin ilk 4 maddeyle kavgası olmaz. Cumhuriyet kökleşmiştir ve nitelikleri kökleşmiştir. Yeni anayasada hem sosyolojik değerler bakımından hem de ortak değerlerimiz bakımından Cumhuriyet ve korunması gereken diğer maddeler, değiştirilmesi sınırlanan, yasaklanan diğer maddeler, tamamen aynen korunur, yeni anayasada geçer.Adalet çok önemli. Biz hakimi arıyoruz, yüksek mahkeme hakimini arıyoruz, adalet vatanını arıyoruz. Anayasamızda bu konuda bir sorun yaşayacağımızı sanmıyorum. Bütün partiler ittifak ederler. Türk Anayasası, Mevlana gibi düşünmek, Hacı Bektaşı Veli gibi konuşmak zorundadır."
KRİZLERE KAPALI BİR SİSTEM
"Hükümet modellerinde biz genellikle 4 model üzerinde konuşuruz, konvansiyonel sistem, başkanlık, yarı başkanlık ve parlamenter sistem. Nasıl bir başkanlık sistemi olmalıdır meselesinde, kuvvetler ayrılığına sadık, temel hak ve özgürlük skalası yüksek, krizlere kapalı, güçler arasında denge, fren mekanizmasını öngören bir sistem ön görüyüroz."
YARGIDA YÜKSEK KURULLAR ÖNEMLİ
"Türkiye'nin yargıda yaşadığı, yargının siyasallaşması değil, yargının hukuk normu ve hukuk dışında bir referans eğilimine girmesidir. Şimdi Türkiye'de belli bir güç, emniyeti, savcılığı, yargıyı ele geçirmiş. Kumpas davalarında gördük. Yeni anayasalı en güzel şekilde kurgulayacağız. Burada yüksek kurullar önemli. Yüksek kurullar da tamamen dünyadaki modeller gibi olur."
