12 Eylül 1980 darbesiyle ilgili davanın 10. duruşmasında, sanıklardan eski Genelkurmay Başkanı Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Ali Tahsin Şahinkaya’nın ifadeleri alınıyor. Evren dünkü ifadesinde, “Biz, doğru olanı yaptık. Bugün de olsa aynı şekilde ihtilal yapardık.” dedi. Savunmasını, tedavi gördüğü Ankara GATA’dan telekonferans sistemiyle yapan Evren, hesabını millete verdiğini ileri sürdü. “Bir programda, ‘Adaletli olsun diye bir sağdan bir soldan astık’ şeklinde bir cümle kurdunuz. Bunu ne amaçla söylediniz?” sorusuna ise, “Söyledim. Bununla hiçbir tarafı tutmadığımızı, bitaraf olduğumuzu anlatmak istedik.” cevabını verdi. Mahkemede bulunanlar bu söze tepki gösterdi.

 

Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Süleyman İnce, savunmasını yapan Kenan Evren’e bir dizi soru yöneltti. “Yaptığınız birçok konuşmada, birçok sivilin size gelerek, ‘Neden yönetime el koymuyorsunuz’ dediğiniz bilinmektedir. Sizi darbeye yönlendiren sivilleri sayar mısınız?” sorusuna Evren, “Bunları hatırlıyorum, ama isimlerini bilmiyorum.” karşılığını verdi. “Katıldığınız bir programda, adaletli olsun diye ‘Bir sağdan bir soldan astık’ şeklinde bir cümle kurdunuz. Bunu ne amaçla söylediniz?” sorusuna ise, “Söyledim. Sağda olanlar var, solda olanlar var. Yalnız sağdakileri verip de idam ettirip, bir sağdan, bir soldan... Bununla hiçbir tarafı tutmadığımızı, bitaraf olduğumuzu anlatmak istedik.” cevabını verdi. Bu sırada mahkemede bulunanlardan bazıları, “Ondan sonra da ‘insanım’ diye yaşıyorsunuz, değil mi?” diye tepki gösterdi.

 

Mahkeme Başkanı İnce’nin, ‘Bayrak Harekat Direktifini’ hatırlatarak, “Bu belgeden haberdar mısınız? Bunu Necdet Üruğ mu hazırladı?” sorusuna da Kenan Evren, “Ben bir şey hatırlamıyorum. Ancak Bayrak Harekat Direktifi hazırlandığında Necdet Üruğ 1. Ordu komutanıydı.” dedi. Evren, “Sizin direktifinizle mi hazırlandı?” sorusunu cevaplarken aradan geçen zamanı karıştırarak, “Hatırlamıyorum, aradan 20 yıl geçti.” ifadesini kullandı. “Bayrak Harekat Planı sizin onayınızdan geçti mi?” sorusunu, “Hatırlamıyorum, kendisine (Necdet Üruğ) sormak lazım.” şeklinde cevaplayan Evren, “Plandan ne zaman haberiniz oldu?” sorusuna şu karşılığı verdi:

 

“Bayrak Harekat Direktifi’ni Necdet Üruğ hazırlamıştır. Ona bu talimat, Genelkurmay Başkanlığı Kurmay Başkanı Ali Haydar Saltık tarafından verilmiştir. Haydar Saltık benim yerime birçok belgeyi imzalama yetkisine sahipti. Bu belge yönünden de gerekli imzayı o atmış olabilir.”

Evren, dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’e verilen uyarı mektubuna ilişkin soruya da, “Bizim Cumhurbaşkanı’na verdiğimiz muhtıradır.” cevabını verdi. Tahsin Şahinkaya ise, “O dönemki nazik durumu cumhurbaşkanına bildirmek için hazırlanmış belgedir. Muhtıra olarak değerlendirmiyorum.” cevabını verdi. Kenan Evren, mahkeme başkanının diğer sorularını ise cevapsız bıraktı. Ardından celse sona erdi. Duruşmaya bugün 09.45’te devam edilecek.

 

 

Duruşmada, müdahil avukat Fikret Babaoğlu iddianamede sevk maddesi olarak yer almasa bile iddianame içeriğinde Evren ve Şahinkaya’nın işkence ve kötü muamele suçlamasının da yöneltildiğini, dolayısıyla bu suçtan da yargılandıkları konusunda sanıkların uyarılması gerektiğini belirtti. Kenan Evren, “Bizim işkence olaylarıyla ilgimiz yok.” cevabını verdi.

 

 

Kenan Evren, yazılı savunmasında, 12 Eylül’ün ‘kurucu iktidar’ harekâtı olduğunu ve yapılış nedeninin bildiriyle Türk milletine açıklandığını söyledi. Evren, “Milli Güvenlik Konseyi, kurucu iktidar olarak Anayasa’daki kanunları çıkarmış, yeni anayasal düzeni oluşturmaya başlamıştır. Kurucu Meclis’in oluşturulması, yeni Anayasa’nın yapılması ve halkoyuyla yürürlüğe konulmasıyla yeni anayasal düzen tamamlanmıştır.” diye konuştu. Kenan Evren, “Beni ve silah arkadaşlarımı, 12 Eylül ve sonrasındaki tasarruflarından dolayı, yetkisini 1982 Anayasası’ndan alan yargının suç isnat etme ve yargılama yetkisi bulunmamaktadır. Kurucu iktidar olmayı, yani ihtilal yapmayı suç sayan bir kanun yoktur, olması da mümkün değildir. Biz ihtilal yaptık, ihtilale teşebbüs etmedik. Herkesin ihtilal ile ihtilale teşebbüsün aynı şey olmadığını bilmesi gerekir.” dedi.

 

Dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Ali Tahsin Şahinkaya ise savunmasını tedavi gördüğü İstanbul GATA’dan telekonferans sistemiyle yaptı. Şahinkaya, “Biz o dönem doğru olanı yaptık. 12 Eylül müdahalesi Türk ve dünya tarihindeki yerini almış tarihi bir olaydır. Tarihi olayları ancak tarih yargılar.” şeklinde konuştu. Şahinkaya, mahkemenin ve avukatların sorularına, “Hiçbir sorunuzu cevaplandırmayacağım.” karşılığını verdi. Mahkemenin Şahinkaya’ya yönelttiği sorular arasında, “Komuta kademesinde darbeyi daha önceden yapacaktık, ancak olgunlaşmasını bekledik şeklinde gazetelere demeçler verildiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. 1 Mayıs, Sivas, Çorum ve Maraş olaylarında birçok aydın, yazar, gazeteci ve öğretim üyesinin katledilmesine göz yumulması söz konusu mudur? Askerî mahkemelerin idam kararının onaylanmasını TBMM’ye bırakmak yerine MGK eli ile yerine getirmenizin sebebi nedir?” yer aldı.
Zaman