İntihar süsü verilerek çok sayıda kadının öldürüldüğü Güney Kürdistan’da sürekli artış gösteren kadın ölümlerinde geleneksel şiddet ve baskı kadar iktidarın rolü de bulunuyor.

ANF'nin derlediği verilere göre Güney Kürdistan’da şüpheli kadın ölümleri, kadın cinayetleri, kadınların kendini yakarak veya farklı şekillerde intihar olayları korkunç boyutlara ulaştığı görülüyor.

Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Kurulu açıkladığı verilere göre Federe Kürdistan Bölgesi’nde kadınların kendini yakmasında artış olduğunu ve son 3 yılda bin 12 kadının kedini yaktığını veya kendini yakmak zorunda bırakıldığını bildirdi.

Açıklamada, Bölge’de kadınların arasında kendini yakmanın yayıldığı belirtilere, bu alanda yapılan çalışmaların sonuçsuz kaldığı belirtildi. Kurul, sorunun halledilmesi için güçlü bir siyasi iradeye ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

Güney Kürdistan’da 2008 yılından itibaren ilk kez kadına yönelik suçun önüne geçmek için kampanyalar yapılmış, bu kampanyalar sonucu Kürt hükümeti bazı tedbirler aldığını açıklamış, şiddet uygulayanların bazılarının resimleri medyada yayınlanarak teşhir edilmişti. Ancak caydırıcı yasal tedbirler alınmadığı gibi yürürlükteki yasalar da pratikte uygulanmadı.

KATLİAM GİBİ…

Güney Kürdistan’da son yıllarda erkek şiddeti, aile içi baskının yanı sıra, cinayet süsü verilmiş intiharlar endişe verici boyutlara ulaşıyor. Açıklanan verilere göre, Nisan ayında beş gün içinde Kerkük’te 15 kadın, Süleymaniye’de ise genç bir kız intihar etti.

Federe Kürdistan İnsan Hakları Bakanlığı, Nisan 2009’da yaptığı bir açıklamada ise 2008 yılında 170 kadının ‘namus cinayetine’ kurban gittiğini, şiddete maruz kalan 333 kadının kendisini yakarak intihar ettiğini belirtmişti.

Kadına yönelik şiddet vakalarının gerçek sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Basına yansıyan vakalara göre Hewler’de 2005 yılında 289 kadın intihar etti. Aynı kentte 2006’da bu sayı 533'e ulaştı. Ocak ve Mart 2007 arasında BM'ye Hewler, Duhok, Süleymaniye ve Selahaddin eyaletlerinden 40 namus cinayeti vakası intikal etti.

Bu ölümler resmi kayıtlara evlerinde ''kaza sonucu yanma'' veya aile bireyleri tarafından ''namusunu kirlettiği'' gerekçesiyle öldürüldüğü şeklinde işlendi.

Öte yandan Süleymaniye'deki Adli Tıp Kurumunun verilerine göre ise 2009 yılında Güney Kürdistan'da baskı ve şiddete maruz kalan 831 kadın kendini yaktı. Bu kadınlardan 200'ü yaşamını yitirdi.

Süleymaniye’de Adli Tıp Enstitüsü Başkanı Barzan Eli yaptığı açıklamada, 2010 yılının ilk yedi ayında cinayet ve çeşitli olaylar nedeniyle 218 kadının hayatını kaybettiği bilgisini vermişti. Açıklamada, kadın ölümlerinin bir çoğunun kendini yakma olduğu belirtilmişti. Eli’nin verdiği bilgilere göre, bu istatistiklerin yanı sıra, 13 kadın silahla, 4 kadın suda boğularak, 8’i elektrik çarpması yoluyla, 37’si trafik kazasında, 9’u boğulmak suretiyle hayatını kaybetti. Temmuz 2011’de açıklanan yılın ilk altı ayı istatistiklerine göre ise Federal Kürdistan Bölgesi’nin genelinde altı ay içinde 48 kadın öldürüldü, 207 kadın bedenini ateşe verdi, 671 kadın ağır şiddet gördü, 63 kadın cinsel tacize uğradı. Bunlar resmi veriler, gerçek sayıların daha korkunç olduğu belirtiliyor. Bedenini ateşe veren kadınların çoğunun da cinayete kurban gitmesinden şüpheleniyor.

KADIN CİNAYETLERİ EN FAZLA HEWLER’DE

İstatistiklere göre kadın cinayetlerinin en fazla görüldüğü kent Hewler. Bu şehirde ilk altı ay içinde 25 kadın öldürüldü, 99 kadın kendini yaktı, 145 kadın işkence gördü, 14 kadın taciz uğradı. 555 kadın ise şiddet gördüğü gerekçesiyle emniyet güçlerine şikayette bulundu.

Süleymaniye kentinde ise 18 kadın öldürülürken, 71 kadın bedenini ateşe verdi. Ancak taciz olaylarının en fazla görüldüğü kent ise Süleymaniye oldu. Burada 42 kadın tacize uğradı, 526 kadın ise şiddet gördü.

Duhok ilinde de 2 kadın öldürüldü, 53 kadın kendini yaktı, 7 kadın cinsel tacize uğradı. 260 kadın ise erkek şiddeti nedeniyle güvenlik güçlerine başvurdu.

Soran’da kadına yönelik şiddeti izleme bürosu sorumlusu Xoşewi Teha, sadece Soran kazası sınırları içerisinde son 7 ayda kadına yönelik 22 işkence vakası tespit ettiklerini belirtti. Bu vakalardan 6’sında kadınların Hewler’deki kadın sığınma evine gönderildiğini ifade ederken, 24 dosyanın da halen incelenme aşamasında olduğunu kaydetti.

Soran, Rewandiz, Çoman ve Mergesor ilçelerinde toplam 13 kadının bedenini ateşe verdiği, bir kadının intihar ettiği, 4 cinsel şiddet vakası yaşandığı ve 34 farklı şikayet bildirildiği ifade edildi.

Süleymaniye’de kadına yönelik şiddete ilişkin yayınlanan rapora göre de 2009 yılının ilk altı ayı içerisinde Süleymaniye sınırları içerisinde kadına yönelik olarak 603 şiddet vakası tespit edildi. 603 şiddet vakası içerisinde 88 yanma, 20 bedenini ateşe verme vakası, 14 hapla intihar vakası, 192 dayak vakası, 216 tehdit, 6 tecavüz, 31 cinsel taciz, 15 kısırlaştırma ve 2 kaçırma vakası dikkat çekiyor.

Güney Kürdistan’da kadına yönelik şiddet vakalarının gerçek sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin edilirken, 1991-2007 yılları arasında Süleymaniye, Hewler ve Duhok bölgelerinde 12-22 yaşları arasındaki 2 bin 664 bedenini ateşe vererek yaşamını sona erdirdi.

ANF NEWS AGENCY