Rahmi OFLUOĞLU
Karşılıksız çeke hapis cezası mali durumu sıkıntılı veya batmış olup da halen piyasada vadesi halen vadesi gelmemiş çekleri olanlar arsında endişelere yol açtı. Özellikle Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’nin CNN’e yaptığı son açıklamalardan sonra endişeler arttı ve bu konuda sorular gelmeye başladı.
Piyasada vadesi gelmeyen çekleri olanlar soruyor:
-Çeklerimi ödeyemezsem hapse girer miyim?
Bakanın karşılıksız çeke hapis cezası konusundaki açıklaması şöyle:
“Başbakanımızın talimatıyla karşılıksız çeke hapis cezasını getirdik ve çalışmalarımızı da bitirdik. Karşılıksız çek verenlere “Tazyik Hapsi” denen, çeki ödemediği takdirde 1 ve 6 ay arasında değişecek bir hapis cezası getirdik. Bu hapis cezası ertelenemeyecek ve normal ceza muhakemesi kanunundan farklı olacak. Bu önemli bir yaptırım. Böylece çek veren vatandaşlarımız ödenip ödenmediği noktasında daha dikkatli olacak. Çeki alan da kendini daha güvende hissedecek.”
Bu açıklamadan anlaşılan karılıksız çeke İcra İflas Kanunu’da mevcut tazyik hapislerine benzer bir hapis cezası getirilecektir. Hakimin takdirine göre 1 ile 6 ay arasında bir ceza..
ADLİ PARA CEZASI
Bakanın açıklamasından anlaşılan 3167 ve 5941 sayılı kanunlardaki gibi bir adli para cezası ve ödenmezse hapis cezası düzenlemesi gelmiyor.
Henüz tasarı ortada yok, bakanın söylediğine göre konu hükümette görüşülmüş ve karar bağlanmıştır. Yine bakanın ifadesine göre çeke ceza getiren kanun meclis tatile girmeden önce yasalaşacaktır.
Söz konusu ceza ile ilgili görüşlerimizi tasarı TBMM’ne sunulduktan sonra söyleyeceğiz. Şimdiden şunu söyleyebiliriz:
Kanun, çeke ceza yasallaşmadan önce keşide edilen çekleri kapsamayacaktır, kapsaması mümkün değildir. Böyle bir ceza düzenlemesi Anayasanın 38’inci maddesine aykırı olur.
38/1 “MADDE 38. Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. hükmüne amirdir.
Ceza kanunları lehe olanlar hariç geriye yürümez.
Burada ikinci bir tartışma karşılıksız çek suçunun ne zaman oluşacağı hususunda olacaktır. Suç çekin keşide edildiği yani tanzim tarihinde mi yoksa çeke karşılıksız kaydı vurulduğu zamanda mı oluşur?
3167 ve 5941 sayılı çek kanunlarının uygulamasında karşılıksız çek suçu karşılıksız kaydının vurulması ile oluşmaktaydı. Bu uygulamaya göre yeni yasal düzenleme yürürlüğe girmeden önce keşide edilmiş olup da kanununun yürürlük tarihinden sonra karşılıksız işlemi gören çekler için suç oluşmuş olacaktır.
Ancak bakanın diğer açıklamaları dikkate alındığında durumun böyle olmadığı anlaşılmaktadır. Yeni düzenleme ile çeki şekli de değişecek karekodlu çeke geçilecektir. Bu durumda kanun karekodsuz eski çekleri kapsamayacaktır.
