ÖZET: Avukatlık ruhsatına sahip Devlet memurunun ebeveyni, eşi, çocukları, kardeşleri ile onların eşi ve çocuklarının, adli ve idari iş, işlem ve davalarında ücretsiz olarak avukatlıklarını üstlenip üstlenemeyeceği hususunda. (02/09/2013-14066)
.... Belediyesinde müfettiş kadrosunda görev yapmakta olan ve İstanbul Barosu avukatlık ruhsatnamesine sahip bulunan ....'ün ebeveyni, eşi, çocukları, kardeşleri ile onların eşi ve çocuklarının, adli ve idari iş, işlem ve davalarında ücretsiz olarak avukatlıklarını üstlenip üstlenemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği ilgi yazınız ve ekleri incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 1136 sayılı Avukatlık Kanununun "Avukatlıkla birleşemiyen işler" başlıklı 11 inci maddesinde; "Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmıyan her türlü iş avukatlıkla birleşemez." hükmüne yer verilmek suretiyle, aylık karşılığında çalışan memurların avukatlık yapamayacağı ifade edilmiştir.
Öte yandan Aynı Kanunun "Avukatlıkla birleşebilen işler" başlıklı 12 nci maddesinde; "Aşağıda, sayılan işler 11 inci madde hükmü dışındadır:
a) Milletvekilliği, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği,
b) Hukuk alanında profesör ve doçentlik,
c) Özel hukuk tüzelkişilerinin hukuk müşavirliği ve sürekli avukatlığı ile bir avukat yazıhanesinde ücret karşılığında avukatlık,
d) Hakemlik, arabuluculuk, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli bir dairenin verdiği herhangi bir görev veya hizmet,
e) Kamu iktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede başka iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış bulunmak şartıyla; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren İktisadi Devlet Teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ve iktisadi Devlet Teşekkülleri ile Kamu İktisadi kuruluşları dışında kalıp sermayesi Devlete ve diğer kamu tüzelkişilerine ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği,
f) Anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer ortaklık,
g) Hayri, ilmi ve siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği,
h) Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü,..." ifadelerine yer verilerek avukatlık mesleği ile birlikte yapılabilecek işler belirtilmiş olup, müfettişlik mesleğinin avukatlıkla birleşebilen işler kapsamında yer almadığı maddeden anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, kamu kurumlarında aylık veya ücret karşılığında çalışmakta olanların, 1136 sayılı Kanunun 11 nci maddesi uyarınca, avukatlık mesleğini ücretli ya da ücretsiz icra etmelerinin mümkün bulunmadığı mütalaa edilmektedir.
ÖZET: Milli Eğitim Bakanlığında halen öğretmenlik görevi ile birlikte avukatlık mesleğini de yürütenlerin, adı geçen Bakanlık aleyhine açılan davalarda karşı tarafın vekili olarak avukatlık mesleğini icra edip edemeyecekleri hususunda.(25/02/2014-1313)
Bakanlığınıza bağlı eğitim kurumlarında halen öğretmenlik görevi ile birlikte avukatlık mesleğini de yürütenlerin, Kurumunuz aleyhine açılan davalarda karşı tarafın vekili olarak avukatlık mesleğini icra edip edemeyecekleri hususunda görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 19/03/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun "Avukatlıkla birleşemiyen işler" başlıklı 11 inci maddesinde "Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmıyan her türlü iş avukatlıkla birleşemez." hükmüne, aynı Kanuna 4765 sayılı Kanunla eklenen geçici 20 nci maddesinde ise "10.5.2001 tarihinden önce ilköğretim veya orta öğretimde öğretmenlik görevi ile avukatlık mesleğini birlikte yapanlar ve aynı durumda olup avukatlık stajını yapmakta olanlar hakkında 11 inci madde hükmü uygulanmaz." hükmüne yer verilmek suretiyle söz konusu durumda olan öğretmenlerin avukatlık mesleğini yürütebilmeleri hususunda muafiyet tanınmıştır.
Diğer taraftan mezkur Kanunun "Avukatlıkla birleşebilen işler" başlıklı 12 nci maddesinde yer verilen;
"Aşağıda, sayılan işler 11 inci madde hükmü dışındadır:
a) Milletvekilliği, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği,
b) (Değişik : 2/5/2001 - 4667/9 md.) Hukuk alanında profesör ve doçentlik,
c) Özel hukuk tüzelkişilerinin hukuk müşavirliği ve sürekli avukatlığı ile bir avukat yazıhanesinde ücret karşılığında avukatlık,
d) Hakemlik, arabuluculuk, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli bir dairenin verdiği herhangi bir görev veya hizmet,
e) Kamu iktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede başka iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış bulunmak şartıyla; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren İktisadi Devlet Teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ve iktisadi Devlet Teşekkülleri ile Kamu İktisadi kuruluşları dışında kalıp sermayesi Devlete ve diğer kamu tüzelkişilerine ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği,
f) Anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer ortaklık,
g) Hayri, ilmi ve siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği,
h) Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü,
Milletvekilleri hakkında, 3069 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanun hükümleri saklıdır.
(e) bendinde gösterilenlerin, Hazinenin, belediye ve özel idarelerin, il ve belediyelerin yönetimi ve denetimi altında bulunan daire ve kurumların, köy tüzel kişiliklerinin ve kamunun hissedar olduğu şirket ve kuruluşların aleyhinde; il genel meclisi ve belediye meclisi üyelerinin de bağlı bulundukları tüzel kişilerin ve yüksek öğretimde görevli profesör ve doçentlerin yüksek öğretim kurum ve kuruluşları aleyhindeki dava ve işleri takip etmeleri yasaktır.
Bu yasak, avukatların ortaklarını ve yanlarında çalıştırdıkları avukatları da kapsar.
Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti Devlet, il veya belediye bütçelerinden yahut Devlet, il veya belediyelerin yönetimi ve denetimi altındaki daire ve müessese yahut şirketlerden verilen müşavir ve avukatlar, yalnız bu daire, müessese ve şirketlere ait işlerde avukatlık yapabilirler." hükmü ile de avukatlıkla birleşebilen işleri yapanlar için görev yaptıkları kurum ve kuruluşlar aleyhine dava ve iş takip etmeleri yasaklanmıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; avukatlıkla birleşebilen işleri yapanların görev yaptıkları kurum ve kuruluşlar aleyhine dava ve iş takip etmelerini yasaklayan mezkur düzenleme dikkate alındığında, 1136 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesi kapsamında öğretmenlik görevi ile avukatlık mesleğini birlikte yürütenlerin de çalıştıkları kurum aleyhine dava ve iş takip edemeyecekleri mütalaa edilmektedir.
