Anayasa Mahkemesi, sendikanın eylem çağrısına uyarak derse girmeyen öğretmene disiplin cezası verilmesini, sendikal haklara aykırı buldu. Yüksek mahkeme bir astsubaya verilen oda cezasının da hak ihlali olduğuna hükmetti

1- Askerde oda hapsi hak ihlali

Anayasa Mahkemesi, hiyerarşik üstü tarafından oda hapsine (askerlikte disko olarak tabir edilen) çarptırılan Yüzbaşı F.H.H’nin, Anayasa’nın 19. maddesinde güvence altına alınan ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’nın ihlal edildiğine hükmetti. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Dörtyol Jandarma Komando Tabur Komutanlığında ‘Yüzbaşı’ rütbesiyle ‘Karargah Destek Bölük Komutanı’ olarak görev yapan Yüzbaşı F.H.H, hafta sonu bölüğünü denetledikten sonra öğle saatlerinde birliğinden ayrıldı. Cumartesi günü mesai yapılacağı emredilmiş olmasına rağmen birliğini izinsiz terk ettiği gerekçesiyle Yüzbaşı F.H.H. hakkında disiplin soruşturması başlatıldı. Mesai konusunda eline yazılı emir gelmediğini belirten F.H.H’nin savunması yeterli bulunmadı, 5 gün oda hapsi verildi. Anayasa Mahkemesi, F.H.H.’nin başvurusu üzerine oda hapsinin, ‘disiplin amiri tarafından verilen ve kişi özgürlüğünü kısıtlayan’ bir ceza olduğuna hükmetti.

Özgürlükten mahrum

Kararda özetle şöyle denildi: “AİHM içtihatlarında, oda hapsi disiplin cezasının ‘hürriyetten yoksun bırakma’ kapsamında olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla, hürriyetten yoksun bırakmanın bir yargı kararının sonucu olması gerekir ve bu kararın gerekli yetkiye sahip, yürütmeden bağımsız ve uygun yargı teminatlarını sunan yetkili mahkeme tarafından verilmesi gerekir. Başvurucu hakkında karar veren kişi orduda ‘Binbaşı’ rütbesiyle görev yapmakta, askeri hiyerarşik düzende yetkili bulunmakta ve bu düzenden bağımsız hareket edememektedir. Ayrıca, disiplin müeyyidesine karşı askeri mahkemede yapılacak itiraz, başvuru tarihi itibarıyla Anayasa’nın 19. maddesiyle öngörülen güvenceleri de sağlamamaktadır. Bu durumda başvurucunun özgürlükten mahrum bırakılma hali ‘yetkili bir mahkeme tarafından verilen mahkumiyet kararı’ ile gerçekleşmediğinden, Anayasa’da öngörülen şartlara uymamaktadır.”

2- Öğretmene protesto hakkı

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Yenimahalle’deki Mimar Sinanİnşaat Meslek Lisesinde öğretmenlik yapan Abidin Aydın Tüfekçi, EğitimSen’in, Milli Eğitim Bakanlığı’nca çıkarılan Ek Ders Ücret Yönetmeliği’ni protesto çağrısına uyarak iki saat derse girmedi. Eylem nedeniyle ‘ders ücretinin kesimi’ cezası verilen Tüfekçi, disiplin cezasının iptali istemiyleAnkara 10. İdare Mahkemesine başvurdu. Mahkeme davayı reddetti.Danıştay 12. Dairesi, yerel mahkemenin kararını onadı. Karar düzeltme talebi de reddedildi. Tüfekçi, bunun üzerine Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. Yüksek Mahkeme, öğretmenin Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendikal hakkının ihlal edildiğine hükmederek, dosyanın ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verdi.

Demokrasi vurgusu

Kararda, örgütlenme özgürlüğü ve sendika hakkının, Anayasa’da benimsenen temel değerlerden olduğu vurgulandı ve şöyle denildi: “Sendika hakkı çerçevesinde dile getirilen bazı görüşler veya bunların dile getirilme biçimi anayasal koruma altındadır. Bu görüşler veya ifade biçimi yetkili makamlarca kabul edilemez bulunsa dahi, ifade, örgütlenme ve sendikal özgürlükleri ortadan kaldırmaya yönelik tedbirler demokrasiye hizmet edemez ve hatta onu tehlikeye düşürür.”