ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
Başvuru Numarası: 2013/1999
Karar Tarihi: 9/1/2014
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
| Başkan | : | Serruh KALELİ |
| Üyeler | : | Mehmet ERTEN |
| Zehra Ayla PERKTAŞ | ||
| Burhan ÜSTÜN | ||
| Nuri NECİPOĞLU | ||
| Raportör | : | Muharrem İlhan KOÇ |
| Başvurucular | : | Ali KAYA |
| Özcan İLDENİZ | ||
| Veysel ATEŞ | ||
| Vekili | : | Av. Yurdakan YILDIZ |
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvurucular, kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından Van 3. Ağır Ceza Mahkemesince verilen ve Yargıtayca onanan mahkumiyet kararı nedeniyle kişi özgürlüğü ve güvenliği ile adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru, 18/3/2013 tarihinde Anayasa Mahkemesine doğrudan yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinde Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.
3. Birinci Bölüm Birinci Komisyonunca, 12/7/2013 tarihinde kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
A. Olaylar
4. Başvuru dilekçesindeki ilgili olaylar özetle şöyledir:
5. Başvurucular hakkında 9/11/2005 tarihinde Hakkari ili Şemdinli ilçesinde S.Y.’ye ait Umut Kitabevi’nin bombalanması olayıyla ilgili olarak, devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma, suç için anlaşma, suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma, kasten öldürme ve kasten yaralama suçlarını işledikleri iddiasıyla Van Cumhuriyet Başsavcılığının 3/3/2006 tarih ve Soruşturma No: 2006/32, Esas No: 2006/31 sayılı iddianamesiyle Van 3. Ağır Ceza Mahkemesine kamu davası açılmıştır.
6. Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 19/6/2006 tarih ve E.2006/45, K.2006/74 sayılı kararıyla, suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma, kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından başvurucuların ayrı ayrı mahkûmiyetine karar verilmiştir.
7. Temyiz incelemesi sonunda, Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 8/5/2007 tarih ve E.2007/2839, K.2007/3924 sayılı kararıyla, sanıkların işlediği iddia edilen suçların terörle mücadele kapsamında olduğu, Türk Silahlı Kuvvetlerinin terörle mücadele kapsamındaki bütün faaliyetlerinin askeri nitelikte olduğu belirtilerek davanın askeri mahkemenin görevine girdiği ve eksik soruşturma yapıldığı gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
8. Bozma kararına uyan Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi 14/9/2007 tarih ve E.2007/189, K.2007/213 sayılı görevsizlik kararıyla dosyayı Van Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesine göndermiştir.
9. Van Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi, eylemlerin sabit görülmesi halinde Veysel Ateş’in kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarını, diğer sanıkların bu suçlara azmettirme suçunu işlemiş olabileceklerini ve bu suçların askeri suç olmadığını beliterek 22/1/2010 tarihinde görevsizlik kararı vermiştir.
10. Bu karar Askeri Yargıtay 3. Ceza Dairesince onanmış ve dava dosyası görev uyuşmazlığının giderilmesi amacıyla Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.
11. Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümü 2/5/2011 tarih ve E.2011/12, K.2011/12 sayılı kararıyla, Anayasa’nın 145. maddesinde yapılan değişiklikler ve yasal düzenlemeler gözetilerek isnat edilen suçlarla ilgili olarak adli yargının görevli olduğuna, Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi 14/9/2007 tarih ve E.2007/189, K.2007/213 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına karar vermiştir.
12. Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi yargılama sonunda 10/1/2012 tarih ve E.2011/257, K.2012/2 sayılı kararıyla, devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma suçundan başvurucuların beraatına, suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma, kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından ayrı ayrı mahkûmiyetlerine karar vermiştir.
13. Temyiz incelemesi sonunda, Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı kararıyla, suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma ve devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma suçlarından doğrudan zarar görmeyen katılanların temyiz taleplerinin reddine, kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından verilen hükmün onanmasına, suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma kapsamındaki hükmün bozulmasına karar vermiştir.
14. Başvurucular hakkında devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma suçundan verilen beraat kararı ile kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından verilen mahkûmiyetler kesinleşmiştir.
15. Başvurucular hakkında suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma suçu ile bozma sonrası yargılamanın Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinin E.2013/9 sayılı dosyasına kayıtla devam ettiği anlaşılmaktadır.
16. Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı ilamı hükmen tutuklu olan Ali KAYA ve Özcan İLDENİZ’e 18/2/2013 tarihinde, Veysel ATEŞ’e 30/1/2013 tarihinde bulundukları ceza infaz kurumlarında tebliğ edilmiştir.
17. Başvurucuların ortak müdafii olan vekile, başvuru konusu kararın onanmasına dair Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı ilamı 8/2/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.
B. İlgili Hukuk
18. Anayasa’nın 145. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları şöyledir:
“Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler; asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidir. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde görülür.
Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askerî mahkemelerde yargılanamaz.
…”
19. 4/12/2004 tarih ve 5271sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 3. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:
“Barış zamanında, asker olmayan kişilerin Askeri Ceza Kanununda veya diğer kanunlarda yer alan askerî mahkemelerin yargı yetkisine tabi bir suçu tek başına veya asker kişilerle iştirâk halinde işlemesi durumunda asker olmayan kişilerin soruşturmaları Cumhuriyet savcıları, kovuşturmaları adlî yargı mahkemeleri tarafından yapılır.”
20. 26/9/2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 82. maddesi şöyledir:
Kasten öldürme suçunun;
…
c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,
…
İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
21. 5237 sayılı Kanun’un 86. maddesi şöyledir:
“(1)Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbî müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması hâlinde, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
(3) Kasten yaralama suçunun;
…
e) Silahla,
İşlenmesi halinde, şikâyet aranmaksızın, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
22. 5237 sayılı Kanun’un 35. maddesi şöyledir:
(1) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.
(2) Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.
23. Mahkemenin 9/1/2014 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 18/3/2013 tarih ve 2013/1999 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucuların İddiaları
i. Tanık ifadelerindeki çelişkilere ilişkin savunmanın ve olayda kullanılan el bombaları ile istihbarat aracında olay sonrasında ele geçen el bombalarının benzerlik gösterdiğine yönelik savunmadaki maddi ve teknik delillerin dikkate alınmaması, bozma ilamına uygun olarak bombanın atılış saatinin çelişkisiz olarak tespitinin yapılmaması, olayın terör örgütü tarafından işlendiğine dair mahkeme kararıyla dinlenen iletişim tespit tutanaklarında yer alan terörist beyanlarının hükme esas alınmaması,
ii. Uyuşmazlık Mahkemesinin görevli kıldığı adli yargı ve buna bağlı olarak Hakkari Ağır Ceza Mahkemesi yetkili olduğu halde, Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılama yapılması,
iii. Deliller yargılama sürecinde değişmediği halde, yargı mercii değiştiğinde her durumda Van 3. Ağır Ceza Mahkemesince tutuklanmaları nedeniyle,
Anayasa’nın 36. maddesinde tanımlanan adil yargılanma hakkının, 37. maddesinde tanımlanan kanuni hakim güvencesinin ve 19. maddesinde tanımlanan kişi özgürlüğü ve güvenliğinin ihlal edildiğini ileri sürmüş, yeniden yargılanma talebinde bulunmuştur.
B. Değerlendirme
24. 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Bireysel başvuru usulü” kenar başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:
“Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.…”
25. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün “Başvuru süresi ve mazeret” başlıklı 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği ve buna ilişkin kararın kesinleştiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.”
26. Bireysel başvuruların, 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Anayasa Mahkemesine doğrudan veya diğer mahkemeler yahut yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılması gerekmektedir.
27. Başvuru konusu Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 10/1/2012 tarih ve E.2011/257, K.2012/2 sayılı kararı, Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı kararıyla kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçlarından verilen mahkûmiyet hükümlerinin onanmasına karar verilmekle bu suçlar yönünden kesinleşmiştir.
28. Başvurucular hakkında suç işlemek amacıyla kurulan örgüte üye olma suçundan verilen hükmün anılan ilamla bozulması sonrası Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinin E.2013/9 sayılı dosyasında yeniden başlayan yargılamada, Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı kararı başvurucuların ortak müdafii Avukat Yurdakan Yıldız’a 8/2/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.
29. 7201 sayılı Kanun'un 11. maddesinde yer alan kural uyarınca vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır ve tebliğ edilen evrakın içeriğine göre bir kanun yoluna başvurulması söz konusu ise kanunda öngörülen süreler bu tarih itibarıyla işlemeye başlar (B. No: 2012/1075, 12/2/2013, § 24).
30. Somut olayda, başvurucuların ortak müdafii olan vekile, başvuru konusu kararın onanmasına dair Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 1/10/2012 tarih ve E.2012/7559, K.2012/10174 sayılı ilamının 8/2/2013 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. Ceza muhakemesinde tüketilmesi gereken son başvuru yolu kural olarak temyizdir (B. No: 2013/1267, 13/6/2013, § 22). Bu belirlemeler karşısında 18/3/2013 tarihinde yapılan başvuruda süre aşımı bulunduğu sonucuna varılmaktadır.
31. Açıklanan nedenlerle, mahkûmiyet kararlarına ilişkin başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılmayan bireysel başvurunun, diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin “süre aşımı” nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
Başvurunun, “süre aşımı” nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA, yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde bırakılmasına, 9/1/2014 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.
|
Başkan Serruh KALELİ |
Üye Mehmet ERTEN |
Üye Zehra Ayla PERKTAŞ |
|
Üye Burhan ÜSTÜN |
Üye Nuri NECİPOĞLU |
