Taraf Gazetesi 300 milyonluk zararı kim ödeyecek diye soruyor. Taraf'ın haberi:
İstanbul’da, AİHM karalarına aykırı olarak Valilik tarafından alınan 1 Mayıs yasaklarından kaynaklı zararın kimden tazmin edileceği tartışmaları sürerken, ortaya çıkan ekonomik kayıp şaşkınlık verici rakamlarla telaffuz ediliyor. Rakamların büyüklüğü ise hiç kuşkusuz Türkiye’nin, dünya çapındaki dev mega kentinin, ülke ekonomisine katkısıyla doğru orantılı olarak ortaya çıkıyor.
Vali Hüseyin Avni Mutlu’nun somut gerekçelere dayanmadan ve AİHM kararlarına aykırı olarak aldığı keyfi yasak kararı, deniz otobüsünden, metroya, metrobüsten, otobüs seferlerine kadar pek çok toplu ulaşım araçlarının çalışmasını engellerken, bunun mega kentin ekonomisinde yüzde 20-30 arasında küçülmeye neden olduğu tahmin ediliyor.
Peki bu yüzde 20-30’luk küçülme ne kadar liraya denk geliyor. Bunun tam tutarını bulmak neredeyse imkansız. Ancak devletin Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) aracılığıyla açıkladığı rakamlar bazı ipuçları veriyor.
TÜİK verilerine göre Türkiye’nin yıllık mili geliri 1 trilyon 561 milyar lira olarak belirlenirken, bu rakamın yüzde 27’si İstanbul’da yapılan üretim ve harcamalar, yani ekonomiden kaynaklanıyor. İstanbul tek başına yılda 421 milyar liralık ekonomi yaratıyor. Bu rakam gün başına aldığında ise mega şehrin her gün 1 milyar 150 milyon lira civarında bir hasılaya sahip olduğu ortaya çıkıyor. Tabii bu kayıt içindeki ekonomi. Türkiye’de geleneksel olarak kayıtdışı ekonominin hâlâ yüksek olduğunu düşünürsek, İstanbul’un günlük ekonomisinin 1.5 milyar liraya ulaştığını tahmin etmek hiç de zor değil. Bu rakamlar ortaya konunca Vali Mutlu’nun hukuka aykırı olarak aldığı yasak kararının İstanbullulara verdiği zarar rahatlıkla ortaya çıkıyor. Resmî rakamlar üzerinden yapılan hesaplamalarda ortaya çıkan zarar 230-345 milyon lira olarak çıkıyor. Kayıtdışı ekonomi de katıldığında 300-450 milyon liralık bir zararın oluştuğunu söylemek ise pek âlâ mümkün. Ortalama bir hesapla zarar tutarı 300 milyon lirayı buluyor. Zarar bulunsa da bunu kimden tazmin edileceği hâlâ tartışılıyor. Uzmanlar ise usulsüz olarak yasak kararı veren Valiliğe işaret ediyor.
Valilik işçilerin yevmiyelerini ödesin
Dr. Süleyman Yaşar
Türkiye’nin milli gelirinin büyük kısmını İstanbul karşılıyor. Özellikle hizmet ve turizm sektöründeki büyüklük sayesinde Türkiye ekonomisinin dörtte birinden fazlası İstanbul’da dönüyor. Şehrin günlük hasılasının kayıtdışı ekonomiyle birlikte 1.5 milyar lirayı geçtiğini söylemek mümkün. 1 Mayıs resmî tatil olması sebebiyle resmî kurumlar borsa ve bankalar kapalı olabilir. Ancak hizmet ve turizm sektörü çalışmalarına devam etmek zorunda. İstanbul’da köprü ulaşımı dahil birçok seferin yasaklanması çalışan esnafın işlerine gidememesine sebep oldu. Bu şehirde yaklaşık 40 bin restoran hizmet veriyor. 1 Mayıs’ta aşçılar, garsonlar bile işlerine gidemedi. İşlerine geç kalan, günlük maaşından kesim yapılan yüzlerce insan var. Bunların ekonomik olarak zararını kim karşılayacak? Yasağın diğer bir zararı ise turizmde. İstanbul’a gelen turistler, ulaşım yasağı nedeniyle gezilerini bile gerçekleştiremedi. Vali’nin böyle bir yasak getirmeye yetkisi olmadığı gibi ülkenin ve insanların ekonomik döngüsüne zarar verme hakkı yok.
Tarkan Konar (Eski Beyoğlu Eğlence Yerleri Başkanı) 1 Mayıs’taki yasak ve engellerin faturası işçilere ve esnaflara kesildi. İnsanlar günlük yevmiye paralarını alma hakkı bile vermedi. Taksim’de polis tarafından müdahale olmadığında en ufak bir zarar meydana gelmiyor buranın etnik dokusu olması gerektiği gibi hayata devam ediyor. Madem Vali düşünmeden yasakları getiriyor Maliye Bakanlığı ve SGK tahakkuk ettiği bedeli de esnaf yerine kendisi ödesin ve mahrumiyet bölgesi ilan edilmesinin faturası Beyoğlu’na kesilmesin.
Timur Bayındır (Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği Başkanı)
1 Mayıs nedeniyle alınan önlemler ve birçok yerin trafiğe kapatılmış olması ulaşım açısından biz İstanbullular kadar, kentimizdeki turistleri de etkilemiş, İstanbul’un oteller açısından yoğun bölgeleri arasında yer alan Talimhane’de de belirli sıkıntıların yaşanmasına neden olmuştur. Turistler, özellikle ulaşım transferleri konusunda sıkıntı yaşamıştır.
SERRA ÖĞRETEN
