Seçimler 12 yıllık tek parti iktidarına noktayı koydu. Sandıktan çıkan sonuç pek çok tartışmayı da beraberinde getiriyor. Özellikle HDP’nin barajı geçmesi 12 yıldır gündemde olmayan siyasi hesapları yeniden gündeme soktu. Peki bu tablo nasıl oluştu?
Her seçim olduğu gibi 7 Haziran seçimlerinde de sandıklar kapanır kapanmaz IPSOS Araştırma Şirketi seçmenin oy tercihlerini araştırdı. CNN Türk için 81 ilde 18 yaş üzeri 1570 kişiyle görüşülerek hazırlanan bu araştırma “Erdoğan ve bombalamalar seçimi nasıl etkiledi?”, "Hangi parti, hangi partiden daha oy çekti?", “Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?”, “Seçmen hangi koalisyonu istiyor?”, “Emanet oy en fazla kimde?”, “Seçimden sonra oyu için pişman oldu mu?” gibi pek çok sorunun yanıtına ışık tutuyor.
İşte seçim sonrası yapılan ilk ve en kapsamlı araştırmanın dikkat çeken sonuçları:
SEÇMEN KARARINI NE ZAMAN VERDİ?
Bu seçimler öncesi yapılan hemen hemen tüm anketlerde kararsızların oranı son haftaya kadar oldukça yüksek düzeyde seyretti. IPSOS’un seçim sonrası araştırmasına göre de her 100 kişiden 6’sı son hafta, 5’i ise sandık başında kararını verdi. Bu oran HDP’de diğerlerine göre oldukça yüksek.
EN ÇOK EMANET OY KİMDE?
Seçim sonrsı özellikle HDP üzerinden bir ‘emanet oy’ tartışması başladı. IPSOS araştırmasında da HDP’ye ‘emanet oy’ verdiğini söyleyenlerin oranı dikkate değer. Ancak asıl sürpriz MHP’de. Nitekim MHP’ye oy veren her 100 kişiden 22’si oyunun emanet olduğunu ifade etti.
2011’E GÖRE TERCİHİ NASIL DEĞİŞTİ?
Bu seçimde AK Parti’ye oy veren seçmenlerin yüzde 80’i 2011’de de yine aynı partiye oy vermiş. MHP’den ise yüzde 3 almış. Bu seçimde CHP’ye oy verenlerin yüzde 5’i ise 2011’de Ak Parti’den yana tercihini kullanmış. En dikkat çeken sonuçlar ise MHP’de. MHP’ye 7 Haziran’da oy verenlerin yüzde 28’i 2011’de AK Parti’ye oy vermiş. Yüzde 13’ü ise 2011’de oy kullanmamış. HDP de hemen her partiden seçmen çekmiş. En fazla oy kazandığı parti ise yüzde 22 ile AK Parti.
NİYE O PARTİYE OY VERDİN?
Yine 7 Haziran’ın en ilginç sonuçlarından birisi de seçmenin oy verdiği partiyi tercih sebebinde ortaya çıkıyor. Burada özellikle AK Parti’deki değişim ilginç. Önceki seçimlerde lider nedeniyle oy verenlerin oranı ezici bir çoğunluk oluştururken, bu seçimde pran bir hayli düşük. Lider karizması ise Selahattin Demirtaş’a geçmiş görünüyor. MHP ve CHP’de ise lider oldukça geri düzeyde.
DİYARBAKIR’DAKİ BOMBA NASIL ETKİLEDİ?
HDP’nin Diyarbakır mitinginde yaşanan bombalı saldırı her partiden seçmeni etkiledi. AK Parti seçmeninin yüzde 8’i, CHP seçmeninin yüzde 14’ü, MHP seçmeninin yüzde 7’si, HDP seçmeninin yüzde 29’u bu saldırının tercihini etkilediğini beyan etmiş.
ERDOĞAN’IN SEÇİMDEKİ TUTUMU DOĞRU MUYDU?
Seçim sürecinin en çok tartışılan konusu Cumhurbaşkanı Erdoğan’nın tavrı oldu. IPSOS araştırmasına göre AK Parti seçmenini içinde dahi hatırı sayılır bir kesim Erdoğan’nın tutumunu yanlış buluyor.
O PARTİYE OY VERDİĞİN İÇİN PİŞMAN MISIN?
Seçimden sonraki tabloyu gördükten sonra oy tercihi konusunda en memnun olan seçmen HDP’ninki. MHP ise yüzde 55 ile memnuniyet düzeyi en düşük parti. AK Parti ve CHP’de de memnuniyet oranı yüzde 60’larda.
ERKEN SEÇİM OLSA TERCİHİNİZ DEĞİŞİR Mİ?
Araştırma sonuçlarına göre olası bir erken seçimde oyunu değiştirmeyi düşünenlerin oranı en fazla MHP’de bulunuyor. MHP’ye oy verenlerin yüzde 27’si erken seçimde tercihinin değişeceğini ifade ediyor. Bu oran AK Parti’de yüzde 12, CHP’de yüzde 11.
KOALİSYON MU ERKEN SEÇİM Mİ?
Koalisyon hükğmetine en yüksek destek HDP ve CHP seçmeninde var. Erken seçim isteyenlerin oranı ise yüzde 57 ile en fazla MHP’de bulunuyor.
PARTİLER BİRBİRİYLE UZLAŞMALI MI?
Seçmen içinde sonuçları beğenmeyen. Koalisyona karşı çıkan olsa da tüm partilerde uzlaşma isteği yüksek oranda ön plana çıkıyor. Araştırma sonuçlarına göre seçmenler partilerin seçimler öncesindeki tutumlarından memnun değil ve daha fazla uzlaşmacı tavırdan yana.
KİMLER KOALİSYON HÜKÜMETİ KURMALI?
Koalisyon için seçmenin en çok desteklediği partiler Ak Parti ve MHP. Bu iki partinin ardından CHP-HDP-MHP koalisyonu talebi geliyor. AK Parti seçmeninde MHP ile birliktelik ön planda. CHP seçmeni ise Ak Parti dışındaki partilere oldulça sıcak. HDP’de AK Parti ile koalisyon isteyenlerin oranı yüzde 58. CHP ve MHP ile koalisyona ise destek yüzde 47 ile yine dikkat çekici.
ERDOĞAN MUHALEFET İLE İLİŞKİLERİNİ GÖZDEN GEÇİRMELİ Mİ?
AK Parti seçmeninin yüzde 72’si bile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın muhalefet ile ilişkilerini gözden geçirmesi gerektiğini düşünüyor.
BAŞKANLIK SİSTEMİ NE OLDU?
Seçimin başkanlık sisteminin artık gündemden düşürdüğünü düşünenlerin oranı Ak Parti seçmeni içinde yüzde 35. Bu durum Erdoğan’ın ısrarının AK Parti seçmeni içinde belli bir karşılık bulduğunu gösteriyor.
Radikal
